G.A.G.Ph. baron van der Capellen

foto G.A.G.Ph. baron van der Capellen
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: R.E. van Ditzhuyzen
Source: Parlement.com.

Vooraanstaande, zelfbewuste en ambitieuze staatsman uit de tijd van koning Willem I. Zoon van een kolonel die tevens kamerheer van stadhouder Willem V was. Werd, nadat zijn vader in Pruisische gevangenschap overleden was, opgevoed door een Waalse predikant. Genoot zijn opleiding deels in Duitsland. Na voltooiing van de rechtenstudie werd hij ambtenaar, en in 1808 benoemde Lodewijk Napoleon hem tot landdrost van Oost-Friesland. Daarna onder meer minister van Binnenlandse Zaken en Eredienst. Na het herstel van de onafhankelijkheid was hij onder meer provinciebestuurder, commissaris in Brussel en diplomaat. In 1816 de eerste Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië na het vertrek van de Engelsen.

Orangisten, Regeringsgezind ten tijde van Willem I
functie(s) in de periode 1808-1826: minister 1801-1814, lid Staatsraad (1806-1810), Landdrost, minister

1.

Personal data

Surnames
Godert Alexander Gerard Philip

Changes in name or title
  • G.A.G.Ph. van der Capellen, from 15 December 1778 until 28 August 1814
  • Jhr. G.A.G.Ph. van der Capellen, from 28 August 1814 until 28 April 1822
  • G.A.G.Ph. baron van der Capellen, from 28 April 1822

Place and date of birth
Utrecht, 15 December 1778

Place and date of death
De Bilt, 10 April 1848

2.

Main functions and occupations

  • kamerjonker hertog van Saksen-Weimar, from 27 August 1800
  • secretaris Rekenkamer, departement Utrecht, from 12 April 1803 until August 1805
  • lid Raad van Financiën, departement Utrecht, from August 1805 until 8 May 1807
  • assessor Landdrost van Utrecht, from 8 May 1807 until 10 December 1807
  • secretaris-generaal departement Utrecht, from 10 December 1807 until February 1808
  • Landdrost van Oost-Friesland, tevens commissaris voor het overnemen van Oost-Friesland, Jever, Kniphuizen en Varel, from 5 February 1808 until 22 December 1808
  • lid Staatsraad, from 1 January 1809 until 1 January 1810
  • minister van Eredienst en Binnenlandse Zaken, from 27 May 1809 until 1 January 1811
  • ambteloos, from January 1811 until December 1813
  • commissaris-generaal departement Zuiderzee, from 17 December 1813 until 6 May 1814
  • secretaris van staat voor Koophandel en Koloniën, from 6 April 1814 until 29 July 1814
  • commissaris van de soeverein vorst bij het provisioneel gouvernement-generaal van België, from 7 May 1814 until 2 October 1814
  • buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister bij het Congres van Wenen, from August 1814 until March 1815
  • secretaris van staat voor de Belgische provincies te Brussel, from 2 October 1814 until 21 September 1815
  • Commissaris-Generaal voor Nederlands-Indië, from 19 August 1816 until 16 January 1819 (met Elout en Buyskens)
  • Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië, opperbevelhebber land- en zeemacht beoosten de Kaap de Goede Hoop, from 16 January 1819 until 1 January 1826
  • lid Provinciale Staten van Utrecht, from 6 July 1830 until 10 April 1840
  • opperkamerheer van koning Willem II, from 10 August 1841 until 10 April 1848

Formal job title
  • minister van staat, from 28 November 1840 until 10 April 1848

3.

Other positions

  • lid Ridderschap van Utrecht, from 28 August 1814
  • voorzitter College van Curatoren Hogeschool te Utrecht, from 1829 until 1848
  • voorzitter commissie inzake het lager onderwijs, from 12 November 1840

Derived functions
lid sectie wetgeving en algemene zaken (Staatsraad), from 22 December 1808 until 1 January 1810

4.

Education

Academic education
  • studie Universiteit van Göttingen, until 1799
  • Romeins en hedendaags recht, Hogeschool te Utrecht, until 1803

5.

Miscellaneous

algemeen
  • Trad in 1814 op het Congres van Wenen als Nederlands diplomaat (buitengewoon gezant) op en onderhandelde onder meer met Talleyrand, Von Metternich en Lord Castlereagh. Wist te bewerkstellingen dat Luxemburg een groothertogdom werd en dat soeverein vorst Willem de titel koning mocht dragen.
  • Speelde in 1815 een belangrijke rol bij het in de Zuidelijke Nederlanden zoeken naar door de koning te benoemen kandidaten voor Eerste en Tweede Kamer
  • Was als Gouverneur-Generaal belast met het herstel van de infrastructuur en het economisch leven na het vertrek van de Engelsen. Kreeg in 1817 te maken met een grote opstand op de Molukken, die in oktober 1818 werd bedwongen. Werd teruggeroepen als G.G. vanwege kritiek op zijn financiële beleid.
  • Woonde in 1838 als vertegenwoordiger van de koning in Londen de kroning van koningin Victoria bij
  • Werd in 1840 als Nederlandse gezant naar Londen gestuurd om de troonsbestijging van Willem II bij het Engelse hof bekend te maken

Private life
  • Zijn vader was kolonel der Cavalerie en kamerheer van Prins Willem V
  • Zijn vader stierf in Pruisische krijgsgevangenschap. Godert was toen 8 jaar.
  • Werd opgevoed door de Waalse predikant Pierre Chevallier
  • Pleegde ten gevolge van krankzinnigheid zelfmoord

Non-acceptance of political functions
  • minister van Buitenlandse Zaken of van Koloniën, March 1848 (geweigerd)

Titles of nobility
  • jonkheer, 28 August 1814
  • baron, 28 April 1822

6.

Publications

Publications
  • G.W. Vreede, "De invloed der wetenschap op het openbaar leven van den minister van staat, G.A.C.P. baron van der Capellen van Berkenwoude", Utrecht, 1848
  • Levensbericht door N.C. Kist, in: Levensberichten van leden van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, 1848, 58
  • C.F. baron van Sirtema van Grovestins, "Gedenkschriften van den graaf Van der Duyn van Maasdam en van den baron Van der Capellen", Amsterdam, 1853 [Uit het frans vertaald; 2e dr. 1859]
  • J.A. Spengler, "De Nederlandsch Oost-Indische bezittingen onder het bestuur van den gouverneur-generaal G.A.C.P. baron van der Capellen", 1819-1825: 1e gedeelte , Utrecht, 1863
  • P.H. van der Kemp, "Mr. C.T. Elout als minister van koloniën in zijne veroordeeling van het beleid der Regeering van den gouverneur-generaal baron Van der Capellen, blijkens onuitgegeven stukken", [circa 1909] [Overdruk uit: "Bijdragen tot de taal-, land- en volkenkunde van Ned.-Indi%", 7e volgreeks VIII];
  • S.J. Ottow, "De oorsprong der conservatieve richting: Het kolonisatierapport-Van der Capellen", Utrecht, 1937
  • M.A. van Rhede van der Kloot, "Gouverneurs-Generaal en Commissarissen-Generaal van Nederlandsch-Indië, 1601-1888", 145
  • Th. Stevens, "Van der Capellen's koloniale ambitie op Java: Economisch beleid in een stagnerende conjunctuur, 1816-1826", Amsterdam, 1982
  • R.E. van Ditzhuyzen, "Godert Alexander Gerard Philip baron van der Cappellen", in: "Onderwijs als opdracht. Leven en werk van de eerste vijftien ministers belast met het onderwijs in de periode 1798-1830"
  • A.J. van der Aa, Biographisch Woordenboek der Nederlanden, deel III, 49
  • Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel I, 569

publicaties over en van letterkundigen
gegevens uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

7.

Family

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

8.

Extended version

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.