Mr. H.D. (Herman) Tjeenk Willink - Main contents

Politicus van PvdA-huize met veel gezag als topadviseur en kritisch beschouwer van politiek en bestuur. Topambtenaar ministerie van Algemene Zaken, die optrad als secretaris van achtereenvolgende kabinetsformateurs en jarenlang adviseur was van de minister-president. Regeringscommissaris reorganisatie rijksdienst. Hoogleraar bestuurswetenschappen. Als PvdA'er lid en voorzitter van de Eerste Kamer. Bepleitte een actievere rol voor de Eerste Kamer bij de bewaking van de kwaliteit van de wetgeving, ook Europees. Bijna vijftien jaar vicepresident Raad van State i en in die positie de voornaamste adviseur van de koningin bij kabinetsformaties en zelf informateur in 1994 i, 1999 i, 2010 i, 2017 i en opnieuw in 2021 i. Is sinds 2012 minister van staat i.

PvdA
functie(s) in de periode 1987-2012: lid Eerste Kamer, voorzitter Eerste Kamer, vicepresident Raad van State

• - 

  wetenschappelijk medewerker bestuurskunde, Rijksuniversiteit Leiden, from 1968 until 1970
• - 

  adjunct-secretaris Commissie Interdepartementale Taakverdeling en Coördinatie, from 1970 until 1972
• - 

  raadadviseur ministerie van Algemene Zaken, from 1972 until 1 February 1982 (tevens adjunct-secretaris van de ministerraad)
• - 

  regeringscommissaris voor de Reorganisatie van de Rijksdienst, from 1 February 1982 until 1 October 1986
• - 

  buitengewoon hoogleraar politieke en bureaucratische besluitvorming, Katholieke Universiteit Brabant te Tilburg, from September 1983 until 1 October 1987
• - 

  ambteloos, from 1 October 1986 until 23 June 1987 (wachtgeld)
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 23 June 1987 until 11 March 1997
• - 

  voorzitter Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 11 June 1991 until 11 March 1997
• - 

  stage bij de Raad van State, from 1 April 1997 until 1 July 1997
• - 

  vicepresident Raad van State, from 1 July 1997 until 1 February 2012

• - 

  minister van staat, from 21 December 2012

• - 

  informateur, from 6 May 1994 until 13 May 1994
• - 

  informateur, from 28 June 1994 until 6 July 1994
• - 

  informateur, from 20 May 1999 until 31 May 1999 (na de crisis door de verwerping van het correctief referendum)
• - 

  informateur, from 26 June 2010 until 5 July 2010
• - 

  informateur, from 7 September 2010 until 13 September 2010
• - 

  informateur, from 30 May 2017 until 27 June 2017
• - 

  informateur, from 6 April 2021 until 30 April 2021

• - 

  lid bestuur PvdA afdeling Scheveningen
• - 

  lid werkgroep Staat en Burger, WBS (Wiardi Beckman Stichting), around 1991
• - 

  voorzitter PvdA-werkgroep integriteitscode, from May 2012

• - 

  lid jury Marc Chavannesprijs, from May 2024

• - 

  voorzitter Humanitas, from 1 November 1987 until 1991
• - 

  voorzitter NOVIB (Nederlandse Organisatie voor Internationale Samenwerking), from 18 June 1988 until 23 April 1995
• - 

  adviseur maandelijks t.v.-programma "De Kloof" (VARA-programma)
• - 

  lid curatorium CBBM (Opleidings- en Onderzoekscentrum voor Bestuurs- en Bedrijfsmanagement)
• - 

  lid jury publicatieprijs SMP (Stichting Maatschappij en Politie)
• - 

  lid Hoofdbestuur Maatschappij voor Nijverheid en Handel, from September 1991 until December 1994
• - 

  lid bestuur Thorbeckevereniging
• - 

  lid bestuur Stichting Radio Nederland Wereldomroep, from May 1992 until 27 March 1998
• - 

  lid bestuur Aids-Fonds, from February 1993
• - 

  voorzitter Holland Festival, from 1 September 1995
• - 

  lid Raad van Toezicht Stichting Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis, from January 1995
• - 

  voorzitter Nationaal Comité Herdenking Vrede van Munster, from 11 September 1996 until 30 May 1997
• - 

  voorzitter Stichting "Fondation Nouvelles Images"
• - 

  lid Stichting Stop Aids Now
• - 

  lid bestuur Nexus Institute
• - 

  lid Raad van Toezicht Stichting "Het Nationale Park De Hoge Veluwe"
• - 

  lid Nationaal Comité Zilveren Regeringsjubileum Koningin Beatrix, from 21 February 2004 until 1 March 2006
• - 

  voorzitter Stichting Stop Aids Now
• - 

  lid Nationaal Comité 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden, from 5 July 2011 until 19 January 2016
• - 

  lid Raad van Toezicht Anne Frank Stichting

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

• - 

  voorzitter College van Senioren (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 10 June 1991 until 11 March 1997
• - 

  voorzitter Huishoudelijke Commissie (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 10 June 1991 until 11 March 1997
• - 

  voorzitter Afdeling advisering (Raad van State), from 1 September 2010 until 1 February 2012

• - 

  Nederlands recht, Rijksuniversiteit Leiden, until 1968

• - 

  staatsrecht en politieke wetenschappen, Universiteit te Parijs (eind 1967-eerste helft 1968)

• - 

  sociale wetenschappen, Erasmus Universiteit Rotterdam, 8 November 1996
• - 

  rechtsgeleerdheid, Universiteit van Amsterdam, 8 January 2007

• - 

  Was voor hij Eerste Kamervoorzitter werd woordvoerder binnenlandse zaken en financiën van de PvdA-Eerste Kamerfractie. Hield zich ook bezig met justitie.
• - 

  Bevorderde tijdens zijn Eerste Kamervoorzitterschap een actieve rol van de Eerste Kamer zowel wat controle als medewetgeving betrof, ook Europees
• - 

  Tijdens zijn voorzitterschap vond (in 1995/1996) een grootscheepse restauratie van de vergaderzaal van de Eerste Kamer plaats

• - 

  In 1991 stemden hij en mevrouw J.H.B. van der Meer als enigen van hun fractie vóór een wetsvoorstel over het toezicht op vreemdelingen gedurende de behandeling of na afwijzing van hun verzoek om toelating
• - 

  Behoorde in 1993 tot de vier leden van zijn fractie die tegen het wetsvoorstel Goedkeuring van de uitvoeringsovereenkomst van het Verdrag van Schengen inzake grenscontroles stemden

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Kreeg op 6 mei 1994 het verzoek op zeer korte termijn te onderzoeken welke mogelijkheden op basis van de verkiezingsuitslag aanwezig waren voor de vorming van een kabinet dat mocht rekenen op een vruchtbare samenwerking met de Staten-Generaal en welke volgorde en wijze van onderzoek van die mogelijkheden het meeste uitzicht bood op een spoedige totstandkoming van een kabinet. In zijn op 13 mei 1994 uitgebrachte eindadvies beval hij aan drie vooraanstaande personen uit PvdA, VVD en D66 te belasten met een onderzoek naar de vorming van een kabinet uit deze drie partijen.
• - 

  Kreeg op 27 juni 1994 het verzoek op zeer korte termijn te onderzoeken welke mogelijkheden er waren voor de vorming van een kabinet. Tijdens de voorgaande fase was overeenstemming bereikt tussen PvdA, VVD en D66. Hij adviseerde de koningin een informateur van VVD-huize te benoemen, die de mogelijkheid van vorming van een meerderheidskabinet moest onderzoeken. Die informateur diende een programma op hoofdlijnen te ontwerpen, met name voor het financieel en sociaal-economisch beleid. Dat programma moest aan de fractievoorzitters van de vier grote partijen worden voorgelegd.
• - 

  Kreeg op 20 mei 1999 het verzoek te onderzoeken of en op welke wijze de samenwerking binnen de coalitie van PvdA, VVD en D66 kon worden voortgezet. Op 31 mei 1999 meldde hij in zijn eindadvies dat de gerezen problemen waren opgelost, waarna de bewindslieden terugkwamen op het ter beschikking stellen van hun portefeuilles.
• - 

  Kreeg op 26 juni 2010 het verzoek om, met inachtneming van de in het eindverslag van informateur Rosenthal vervatte conclusies, op korte termijn te informeren over de stappen die moeten worden gezet om te komen tot de vorming van een kabinet dat kan rekenen op een vruchtbare samenwerking met de Staten-Generaal. Bracht op 5 juli eindverslag uit, waarin hij concludeerde dat inhoudelijke onderhandelingen om tot vorming te komen van een kabinet van VVD, PvdA, GroenLinks en D66 kunnen worden gestart.
• - 

  Kreeg op 7 september 2010 het verzoek op de kortst mogelijke termijn te informeren over de thans [in de formatie] ontstane situatie en de stappen die genomen moeten worden. In zijn eindverslag adviseerde hij mr. I.W. Opstelten opnieuw te belasten met een onderzoek naar spoedige totstandkoming van een stabiel kabinet van VVD en CDA met steun van de PVV, dat kan rekenen op vruchtbare samenwerking met de Staten-Generaal.
• - 

  Kreeg op 30 mei 2017 als informateur de opdracht om, met inachtneming van het eindverslag van informateur Schippers, de mogelijkheid te onderzoeken van een kabinet dat in voldoende mate op steun in de volksvertegenwoordiging kan rekenen, hierin zowel de mogelijkheden van een meerderheidskabinet als een minderheidskabinet in welke vorm dan ook mee te nemen, daarbij aan te geven op welke wijze dit tot stand kan komen en hierover verslag uit te brengen aan de Kamer met een advies over de voortgang van de kabinets(in)formatie. Adviseerde op 27 juni 2017 VVD'er Gerrit Zalm te benoemen tot formateur van een kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie.
• - 

  Kreeg op 6 april 2021 als informateur de opdracht om in gesprekken met vertegenwoordigers van alle fracties te verkennen op welke wijze de vorming van een kabinet kan plaatsvinden en hierbij in het bijzonder te onderzoeken of en, zo ja, onder welke voorwaarden er voldoende vertrouwen tussen partijen bestaat of weer kan ontstaan om een breed gedragen weg uit de ontstane impasse te vinden; hierover binnen uiterlijk drie weken verslag uit te brengen aan de Tweede Kamer. Adviseerde op 30 april 2021 in zijn eindverslag om een inhoudelijke formatie te starten dat uit zou moeten monden in een coalitieakkoord op hoofdlijnen.

• - 

  Voerde in februari 1983 als regeringscommissaris in de Tweede Kamer het woord bij de behandeling van de begroting Binnenlandse Zaken
• - 

  Werd in 1991 met 64 van de 75 stemmen tot Eerste Kamervoorzitter gekozen. In 1995 werd hij met 71 van de 75 stemmen herkozen.
• - 

  In januari 2022 riep de Raad van State ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag de Herman Tjeenk Willink-lezing in het leven. De eerste lezing sprak hij zelf uit.

• - 

  G. van der Wal, "Adviseur, maar niet zo'n snelle", in: De Volkskrant: 28 juni 1997
• - 

  K. van der Malen, "Van Stille knecht tot onderkoning", in NRC Handelsblad 30 juni 1997

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.