Dr. J.C. (Jan) Terlouw

Natuurkundige, jeugdboekenschrijver en D66-voorman; na Van Mierlo hét gezicht van D66. In 1971 Tweede Kamerlid en in 1973 fractievoorzitter. Wist in 1976 zijn partij te redden en vervolgens naar electoraal succes te leiden. Vicepremier en minister van Economische Zaken in het tweede kabinet-Van Agt¹. Botste toen vaak met zijn collega-minister Den Uyl² en kwam zowel binnen als buiten zijn partij onder vuur te liggen. Werd in 1982 met tegenzin weer lijsttrekker, maar verdween na de voor D66 teleurstellende verkiezingen enige jaren van het politieke toneel. In 1991 de eerste D66-Commissaris van de Koningin en later nog vier jaar senator. Kalme, vriendelijke domineeszoon, die als de verpersoonlijking van 'het redelijke alternatief' (de slogan van zijn partij) bekendstond en door velen werd getypeerd als 'de ideale schoonzoon'.

D66
functie(s) in de periode 1971-2003: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, lid Eerste Kamer, minister, viceminister-president, Commissaris van de Koning(in), politiek leider

• - 

  D'66 (Democraten 1966), from January 1967 until 15 June 1985 (partijnaam gewijzigd)
• - 

  D66 (Democraten 66)

• - 

  lid gemeenteraad van Utrecht, from 1 September 1970 until 11 May 1971
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 11 May 1971 until 11 September 1981
• - 

  fractievoorzitter D'66 Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 1 September 1973 until 11 September 1981
• - 

  minister van Economische Zaken en viceminister-president, from 11 September 1981 until 4 November 1982
• - 

  secretaris-generaal CEMT (Conferentie van Europese Ministers van Vervoer), from May 1983 until 1 November 1991
• - 

  commissaris van de Koningin in Gelderland, from 1 November 1991 until 1 December 1996
• - 

  bijzonder hoogleraar grootstedelijke problematiek (Wibautleerstoel), Universiteit van Amsterdam, from 1 January 1997 until 1 January 1999
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 8 June 1999 until 10 June 2003
• - 

  bijzonder hoogleraar communicatie, Universiteit van Tilburg, from September 2003 until September 2004 (Leonardo-leerstoel)

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  voorzitter projectgroep Aalherstel, from 2009
• - 

  voorzitter commissie van wijze mannen voor de problemen ronde de bouw van het Groninger Forum,, 2011
• - 

  lid bestuur Stichting "Trustee Achmea Hypotheekbank"
• - 

  voorzitter Raad van Commissarissen "Aquanet"

• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor de Waddenzee (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 8 February 1977 until 11 September 1981
• - 

  lid parlementaire delegatie naar Suriname, from 20 October 1978 until 30 October 1978
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor het Structuurschema Landinrichting (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 7 April 1981 until 11 September 1981
• - 

  plaatsvervangend voorzitter vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 15 June 1999 until 10 June 2003

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

• - 

  Interpelleerde op 24 januari 1973 minister Langman over een gedeeltelijke overplaatsing van het Centraal Bureau voor de Statistiek
• - 

  Was in de periode 1973-1977 behalve fractievoorzitter tevens woordvoerder hoger onderwijs, wetenschappen, milieu en kernenergie
• - 

  Diende in 1973 samen met Meiny Epema-Brugman (PvdA) een initiatiefwetsvoorstel in over beperking van schadelijke verpakkingen. Dit voorstel werd ingetrokken, nadat de regering zelf een regeling had voorgesteld.
• - 

  Was in de periode 1974-1976 woordvoerder van zijn fractie bij de discussie over de afsluiting van de Oosterschelde
• - 

  Hield zich als Eerste Kamerlid bezig met defensie, verkeer en waterstaat, economische zaken, ontwikkelingssamenwerking en binnenlandse zaken

• - 

  Behoorde in 1972 tot de vier leden van zijn fractie die tegen het wetsvoorstel over opheffing van de gemeente Diepenveen stemden
• - 

  Stemde in 2002 als enige van zijn fractie vóór het wetsvoorstel partiële wijziging van de zedelijkheidswetgeving

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Stelde in 1982 de commissie-Beek in, die moest adviseren over sluiting van de kerncentrales in Dodewaard en Borsele
• - 

  Koos er in 1982 voor om vast te houden aan een gentleman's agreement met de oliemaatschappijen Shell en Esso om hun extra aardgaswinsten (door hogere olieprijzen en de koers van de dollar) alleen te gebruiken voor versterking van de economische structuur en niet, zoals regeringspartij PvdA wilde, voor vermindering van het financieringstekort
• - 

  Diende in 1982 samen met minister Van der Stee een wetsvoorstel in over vergroting van het staatsaandeel in de in Nederland en het Nederlandse deel van het continentaal plat geleden aardgasvelden. Dit moest geschieden door een heffing op de door onvoorziene omstandigheden toegenomen opbrengsten. Dit voorstel werd in 1984 ingetrokken. (17.503)
• - 

  Besloot tot verdere overheidssteun aan de in nood verkerende scheepbouwbedrijven RSV (f 300 miljoen) en ADM (f 35 miljoen). Hij kreeg verder te maken met ernstige problemen bij vliegtuigfabriek Fokker en met de ondergang van het OGEM-concern. Dankzij overheidssteun konden twee werkmaatschappijen buiten het faillissement worden gehouden.

• - 

  Bracht in 1982 de Wet tot oprichting van de Stichting maatschappelijke discussie energiebeleid (Stb. 561) tot stand. De Stichting moest, behalve het organiseren van de discussie, subsidies verstrekken voor studies en onderzoek. Na afloop van de brede maatschappelijke discussie (vooral over kernenergie) werd de Stichting ontbonden. (17.415)
• - 

  Bracht in 1982 de Wet inzake de oprichting van de Maatschappij voor Industriële Projecten (Stb. 585) tot stand. Deze N.V. moet bedrijven ondersteunen bij het doen van investeringen in bijzondere projecten. Door deelneming van (institutionele) beleggers en van de staat in de maatschappij komen hiervoor middelen beschikbaar. De MIP moet ook bedrijven ondersteunen bij het vergaren van kennis. (17.418)

• - 

  Maakte begin 1977 zijn politieke toekomst en die van D'66 afhankelijk van de aanmelding van 1666 nieuwe leden en de verklaring van 66.000 mensen dat zij op D'66 zouden stemmen. Deze actie werd een groot succes.
• - 

  Werd als minister in een deel van de pers sterk bekritiseerd, omdat hij te veel de zijde van het CDA zou hebben gekozen en onvoldoende leiding gaf aan zijn departement. Deze kritiek was deels 'ingestoken' door PvdA-Kamerleden, onder wie Arie van der Hek.
• - 

  Kwam in juli 1982 bij een ledenraadpleging over de kandidatenlijst als vierde uit de bus en trok zich vervolgens op het D66-congres van 17 juli terug als kandidaat-lijsttrekker. Nadat vanuit de partij hevige druk op hem was uitgeoefend, stelde hij zich alsnog kandidaat. Het congres koos hem vervolgens met tweederde van de stemmen tot lijsttrekker.
• - 

  Liet in september 1982 de formatiebesprekingen over aan Brinkhorst, liet zich niet beëdigen als Kamerlid en trok zich na afloop van zijn ministerschap (voorlopig) terug uit de politiek.
• - 

  Werd op 27 mei 2025 herdacht in de Tweede en Eerste Kamer

• - 

  In het laatste oorlogsjaar (september 1944-mei 1945) werkte hij bij een boer
• - 

  Zijn dochter Ashley is hoogleraar rechtsfilosofie in Nijmegen

• - 

  Begon in 1972 een interpellatie over gaswinning in het duingebied bij Schoorl in het Frans, omdat de wet die daarop van toepassing was de Franstalige Mijnwet uit 1810 was

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  Arjan Visser, "'Het mysterie wordt steeds mooier'", Trouw (rubriek 'Tien Geboden'), 29 december 2018
• - 

  Dik Verkuil, "Het vertrouwen van Jan Terlouw was zijn kracht en zijn zwakte", NOS Nieuws, 16 mei 2025
• - 

  Mark Kranenburg, "Politicus en kinderboekenschrijver Jan Terlouw was het wandelende redelijk alternatief", NRC, 16 mei 2025
• - 

  Wilfred Scholten, "Jan Terlouw (1931-2025) bleef als politicus en schrijver een nuchtere idealist: ‘Het hart links en het hoofd rechts’", Trouw, 16 mei 2025
• - 

  Jan Tromp, "Schrijver, natuurkundige en oud-politicus Jan Terlouw (1931-2025): beschaafd, stijfkoppig, en radicaler dan hij leek:, Volkskrant, 16 mei 2025
• - 

  Daniël Boomsma, "Jan Terlouw (15 november 1931 – 16 mei 2025)", de Groene Amsterdammer, 21 mei 2025

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Uitgebreide biografieën van de huidige leden van de Eerste en Tweede Kamer zijn beschikbaar via parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

• 1. 

  Dit kabinet van CDA, PvdA en D'66 werd gevormd na de verkiezingen 1981. CDA-leider Dries van Agt werd voor de tweede keer premier, net als bij het voorgaande kabinet-Van Agt I. PvdA-leider Joop den Uyl werd vicepremier en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De toevoeging 'Werkgelegenheid' onderstreepte zijn centrale rol bij een actief werkgelegenheidsbeleid.
   
• 2. 

  Gedreven PvdA-ideoloog en -politicus en econoom. Voor sommigen 'ome Joop', voor anderen de verpersoonlijking van verfoeilijk socialisme. Kwam vanuit de journalistiek in de 'denktank' van de PvdA en werd in 1956 Tweede Kamerlid. Stapte in 1962 over het wethouderschap van economische zaken in Amsterdam en stimuleerde onder andere de industrievestiging. In 1965 minister van Economische Zaken in het kabinet-Cals. Volgde in 1966 Vondeling op als partijleider. Zou tot 1986 het gezicht van de PvdA zijn. Het door hem geleide kabinet ging als het meest linkse de geschiedenis in. Kon het succes bij de verkiezingen van 1977 niet omzetten in hernieuwde regeermacht. Zijn derde optreden als minister (ditmaal van Sociale Zaken onder Van Agt) verliep teleurstellend. Ondanks herstel in 1982 bleef zijn partij buiten het kabinet. Erudiet analyticus en scherp debater, die door zijn gedrevenheid echter soms drammerig overkwam.