Dr. J.C. (Jan) Terlouw - Main contents

Natuurkundige, jeugdboekenschrijver en D66-voorman; na Van Mierlo hét gezicht van D66. In 1971 Tweede Kamerlid en in 1973 fractievoorzitter. Wist in 1976 zijn partij te redden en vervolgens naar electoraal succes te leiden. Vicepremier en minister van Economische Zaken in het tweede kabinet-Van Agt i. Botste toen vaak met zijn collega-minister Den Uyl i en kwam zowel binnen als buiten zijn partij onder vuur te liggen. Werd in 1982 met tegenzin weer lijsttrekker, maar verdween na de voor D66 teleurstellende verkiezingen enige jaren van het politieke toneel. In 1991 de eerste D66-Commissaris van de Koningin en later nog vier jaar senator. Kalme, vriendelijke domineeszoon, die als de verpersoonlijking van 'het redelijke alternatief' (de slogan van zijn partij) bekendstond en door velen werd getypeerd als 'de ideale schoonzoon'.

D66
functie(s) in de periode 1971-2003: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, lid Eerste Kamer, minister, viceminister-president, Commissaris van de Koning(in), politiek leider

• - 

  D'66 (Democraten 1966), from January 1967 until 15 June 1985 (partijnaam gewijzigd)
• - 

  D66 (Democraten 66)

• - 

  onderzoeker FOM (Fundamenteel Onderzoek der Materie), instituut voor plasmafysica, from 1958 until 1971
• - 

  onderzoeker MIT (Massachusetts Institute of Technology) te Cambridge (Mass., VS), from 1960 until 1962
• - 

  onderzoeker RIT (Royal Institute of Technology) te Stockholm (Zweden), from 1965 until 1966
• - 

  lid gemeenteraad van Utrecht, from 1 September 1970 until 11 May 1971
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 11 May 1971 until 11 September 1981
• - 

  fractievoorzitter D'66 Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 1 September 1973 until 11 September 1981
• - 

  minister van Economische Zaken en viceminister-president, from 11 September 1981 until 4 November 1982
• - 

  secretaris-generaal CEMT (Conferentie van Europese Ministers van Vervoer), from May 1983 until 1 November 1991
• - 

  Commissaris van de Koningin in Gelderland, from 1 November 1991 until 1 December 1996
• - 

  bijzonder hoogleraar grootstedelijke problematiek (Wibautleerstoel), Universiteit van Amsterdam, from 1 January 1997 until 1 January 1999
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 8 June 1999 until 10 June 2003
• - 

  bijzonder hoogleraar communicatie, Universiteit van Tilburg, from September 2003 until September 2004 (Leonardo-leerstoel)

• - 

  voorzitter programmacommissie D'66, gemeenteraadsverkiezingen in Utrecht, from January 1967 until January 1970
• - 

  fractievoorzitter D'66 gemeenteraad van Utrecht, from September 1970 until May 1971
• - 

  politiek leider D'66, from 1 September 1973 until 8 September 1982
• - 

  vicefractievoorzitter D66 Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 8 June 1999 until 10 June 2003

• - 

  lijsttrekker D'66 Tweede Kamerverkiezingen 1977, from 5 February 1977 until 25 May 1977
• - 

  lijsttrekker D66 Tweede Kamerverkiezingen 1981, from 21 February 1981 until 26 May 1981
• - 

  lijsttrekker D66 Tweede Kamerverkiezingen 1982, from 17 July 1982 until 8 September 1982

• - 

  voorzitter bestuur SVn (Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten), from 1996 until 1 March 2006
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. "Enertel", from September 1996
• - 

  voorzitter Centraal bestuur "InnovatieCentra Netwerk", from 1 January 1997
• - 

  voorzitter schippersvereniging "Koninklijke Schuttevaer", from February 1997 until May 2005
• - 

  lid Raad van Commissarissen "Nedcon Groep" te Doetinchem, from 8 April 1997 until 2000
• - 

  lid Raad van Advies NOvAA (Nederlandse Orde van Administratie-Accountants), from 1997 until 2000
• - 

  voorzitter Raad van Comissarissen "Gelredome" te Arnhem, from 1998 until February 2000
• - 

  voorzitter Nederlandse Leprastichting, from 1998 until December 2007
• - 

  lid jury Anne Vondelingprijs 1998
• - 

  voorzitter Stichting "Syntens", organisatie voor innovatiestimulering, from 1998
• - 

  lid Gezondheidsraad, from 1 January 2001
• - 

  voorzitter commissie bioterrorisme, Gezondheidheidsraad
• - 

  voorzitter Raad van Commissarissen "Nedcon Groep" te Doetinchem, from 2000
• - 

  voorzitter Commissie Biotechnologie en Voedsel, from January 2001 until January 2002 (organisatie maatschappelijk debat over biotechnologie)
• - 

  voorzitter adviescommissie orgaandonaties
• - 

  voorzitter begeleidingscommissie burger en milieubeleid, from February 2003
• - 

  voorzitter Nationaal Platform Zalmherstel, from June 2003
• - 

  voorzitter PeGo (Platform energietransitie Gebouwde Omgeving), from March 2006 (nog in 2010)
• - 

  voorzitter bestuur "Actiz", until 1 January 2007
• - 

  adviseur Universiteiten Utrecht en Maastricht over de 'foute' fysicus Debye, 2007
• - 

  voorzitter Commissie "AedesCode", until August 2008
• - 

  voorzitter commissie van wijze mannen voor de problemen ronde de bouw van het Groninger Forum,, 2011
• - 

  lid bestuur Stichting "Trustee Achmea Hypotheekbank"
• - 

  voorzitter Raad van Commissarissen "Aquanet"

• - 

  voorzitter vaste commissie voor Kernenergie (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 19 June 1973 until 24 January 1978
• - 

  lid Raadgevende Interparlementaire Beneluxraad, from June 1973
• - 

  plaatsvervangend lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 12 December 1974 until 8 June 1977
• - 

  ondervoorzitter bijzondere Commissie Onderzoek aanschaffingsbeleid defensiematerieel en de controle daarop (COAC) (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 30 September 1976 until 16 April 1980 (ingesteld n.a.v. de Lockheed-affaire)
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor de Waddenzee (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 8 February 1977 until 11 September 1981
• - 

  lid parlementaire delegatie naar Suriname, from 20 October 1978 until 30 October 1978
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor het Structuurschema Landinrichting (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 7 April 1981 until 11 September 1981
• - 

  plaatsvervangend voorzitter vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 15 June 1999 until 10 June 2003

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

• - 

  Prot.Chr. lagere school

• - 

  natuurkunde, Rijksuniversiteit Utrecht, until 12 July 1956

• - 

  wiskunde en natuurwetenschappen, Rijksuniversiteit Utrecht, 27 January 1964

• - 

  eredoctoraat Vrije Universiteit Brussel, 23 May 2017

• - 

  Hield zich in de Tweede Kamer vooral bezig met technologie, landbouw, Koninkrijkszaken, economische zaken en milieuhygiëne
• - 

  Interpelleerde op 22 februari 1972 minister Langman over de voorgenomen gasboring in het duingebied "Pirovlak" in de gemeente Schoorl
• - 

  Interpelleerde op 24 januari 1973 minister Langman over een gedeeltelijke overplaatsing van het Centraal Bureau voor de Statistiek
• - 

  Was in de periode 1973-1977 behalve fractievoorzitter tevens woordvoerder hoger onderwijs, wetenschappen, milieu en kernenergie
• - 

  Diende in 1973 samen met Meiny Epema-Brugman (PvdA) een initiatiefwetsvoorstel in over beperking van schadelijke verpakkingen. Dit voorstel werd ingetrokken, nadat de regering zelf een regeling had voorgesteld.
• - 

  Was in de periode 1974-1976 woordvoerder van zijn fractie bij de discussie over de afsluiting van de Oosterschelde
• - 

  Hield zich als Eerste Kamerlid bezig met defensie, verkeer en waterstaat, economische zaken, ontwikkelingssamenwerking en binnenlandse zaken

• - 

  Behoorde in 1972 tot de vier leden van zijn fractie die tegen het wetsvoorstel over opheffing van de gemeente Diepenveen stemden
• - 

  Stemde in 2002 als enige van zijn fractie vóór het wetsvoorstel partiële wijziging van de zedelijkheidswetgeving

• - 

  Stelde in 1982 de commissie-Beek in, die moest adviseren over sluiting van de kerncentrales in Dodewaard en Borsele
• - 

  Koos er in 1982 voor om vast te houden aan een gentleman's agreement met de oliemaatschappijen Shell en Esso om hun extra aardgaswinsten (door hogere olieprijzen en de koers van de dollar) alleen te gebruiken voor versterking van de economische structuur en niet, zoals regeringspartij PvdA wilde, voor vermindering van het financieringstekort
• - 

  Diende in 1982 samen met minister Van der Stee een wetsvoorstel in over vergroting van het staatsaandeel in de in Nederland en het Nederlandse deel van het continentaal plat geleden aardgasvelden. Dit moest geschieden door een heffing op de door onvoorziene omstandigheden toegenomen opbrengsten. Dit voorstel werd in 1984 ingetrokken. (17.503)
• - 

  Besloot tot verdere overheidssteun aan de in nood verkerende scheepbouwbedrijven RSV (f 300 miljoen) en ADM (f 35 miljoen). Hij kreeg verder te maken met ernstige problemen bij vliegtuigfabriek Fokker en met de ondergang van het OGEM-concern. Dankzij overheidssteun konden twee werkmaatschappijen buiten het faillissement worden gehouden.

• - 

  Bracht in 1982 de Wet tot oprichting van de Stichting maatschappelijke discussie energiebeleid (Stb. 561) tot stand. De Stichting moest, behalve het organiseren van de discussie, subsidies verstrekken voor studies en onderzoek. Na afloop van de brede maatschappelijke discussie (vooral over kernenergie) werd de Stichting ontbonden. (17.415)
• - 

  Bracht in 1982 de Wet inzake de oprichting van de Maatschappij voor Industriële Projecten (Stb. 585) tot stand. Deze N.V. moet bedrijven ondersteunen bij het doen van investeringen in bijzondere projecten. Door deelneming van (institutionele) beleggers en van de staat in de maatschappij komen hiervoor middelen beschikbaar. De MIP moet ook bedrijven ondersteunen bij het vergaren van kennis. (17.418)

• - 

  Was nauw betrokken bij de acties in 1973 en 1974 tegen volledige afsluiting van de Oosterschelde
• - 

  Maakte begin 1977 zijn politieke toekomst en die van D'66 afhankelijk van de aanmelding van 1666 nieuwe leden en de verklaring van 66.000 mensen dat zij op D'66 zouden stemmen. Deze actie werd een groot succes.
• - 

  Werd als minister in een deel van de pers sterk bekritiseerd, omdat hij te veel de zijde van het CDA zou hebben gekozen en onvoldoende leiding gaf aan zijn departement. Deze kritiek was deels 'ingestoken' door PvdA-Kamerleden, onder wie Arie van der Hek.
• - 

  Kwam in juli 1982 bij een ledenraadpleging over de kandidatenlijst als vierde uit de bus en trok zich vervolgens op het D66-congres van 17 juli terug als kandidaat-lijsttrekker. Nadat vanuit de partij hevige druk op hem was uitgeoefend, stelde hij zich alsnog kandidaat. Het congres koos hem vervolgens met tweederde van de stemmen tot lijsttrekker.
• - 

  Liet in september 1982 de formatiebesprekingen over aan Brinkhorst, liet zich niet beëdigen als Kamerlid en trok zich na afloop van zijn ministerschap (voorlopig) terug uit de politiek.

• - 

  In het laatste oorlogsjaar (september 1944-mei 1945) werkte hij bij een boer
• - 

  Zijn dochter Ashley is hoogleraar rechtsfilosofie in Nijmegen

• - 

  Begon in 1972 een interpellatie over gaswinning in het duingebied bij Schoorl in het Frans, omdat de wet die daarop van toepassing was de Franstalige Mijnwet uit 1810 was

• - 

  Paul van Engen, "De leegte van Jan Terlouw", Haagse Post, 26 december 1981
• - 

  "'Ik ben steeds bezig, ik tetter het alleen niet van de daken'", De Volkskrant, Het Vervolg, 20 februari 1982
• - 

  Mark Chavannes, "Terlouw in de oppositie. Vindt u dat u het goed heeft gedaan? 'Ja, prima'", NRC Handelsblad, 13 maart 1982
• - 

  Rob Heukels en Gijs van de Westelaken, "'Ik doe nu leuke dingen voor rechts, zou je kunnen zeggen'", Haagse Post, augustus 1982
• - 

  "Ik denk er bijna nooit meer aan dat ik D66 ben'", De Volkskrant, 2 september 1991
• - 

  J. Boerboom, "Jan Terlouw. Jeugdboekenheld op het Binnenhof" (2016)
• - 

  Arjan Visser, "'Het mysterie wordt steeds mooier'", Trouw (rubriek 'Tien Geboden'), 29 december 2018

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.