Ir. H. (Hein) Vos - Main contents

Vooraanstaand sociaaldemocratisch politicus en ideoloog. Ontwierp in de jaren dertig samen met Tinbergen het Plan van de Arbeid, het alternatief van SDAP en NVV voor de bestrijding van de crisis. Werd in 1937 SDAP-Kamerlid en in 1945 minister van Handel en Nijverheid in kabinet-Schermerhorn/Drees i. Kreeg echter weinig kans zijn ideeën voor socialisatie en ordening uit te voeren. Daarna minister van Verkeer in het kabinet-Beel I i. In 1947 als enige minister tegenstander van gewapend ingrijpend in Indonesië. Vanaf 1948 directeur van de 'rode' verzekeringsmaatschappij en daarna senator en staatsraad. Was één van de tien begaafde kinderen uit een oorspronkelijk Drents 'rood' onderwijzersgezin. Na zijn studie elektrotechniek in Delft ontwikkelde hij zich tot een origineel macro-econoom. In zijn tijd één van de weinigen van wie bekend was dat hij homoseksueel was.

SDAP, PvdA
functie(s) in de periode 1937-1972: lid Tweede Kamer, lid Eerste Kamer, fractievoorzitter EK, minister, lid Raad van State

• - 

  SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij), until 9 February 1946 (reeds lid in studententijd)
• - 

  PvdA (Partij van de Arbeid), from 9 February 1946 (linkervleugel)

• - 

  administratief ambtenaar Rijksnijverheidsdienst te Deventer, from 1927 until 1928
• - 

  ingenieur Nederlandsche Octrooiraad, from 1928 until 1 July 1934 (hield zich bezig met automatisering van de telefoon)
• - 

  lid gemeenteraad van Rijswijk (Z.H.), from 1 September 1931 until 22 July 1934
• - 

  directeur Wetenschappelijk Bureau van de SDAP, from 1 July 1934 until 1940
• - 

  lid gemeenteraad van Amsterdam, from 3 September 1935 until 5 September 1939
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 8 June 1937 until 25 June 1945
• - 

  ingenieur Nederlandsche Octrooiraad, from 1940 until 1944
• - 

  adviseur ministerie van Wederopbouw, from 1944 until 1945
• - 

  minister van Handel en Nijverheid, from 25 June 1945 until 3 July 1946
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 4 June 1946 until 9 July 1946
• - 

  minister van Verkeer, from 3 July 1946 until 1 March 1947 (naam departement bij K.B. van 28 februari 1947 gewijzigd in Verkeer en Waterstaat)
• - 

  waarnemend minister van Openbare Werken en Wederopbouw, from 15 November 1946 until 1 March 1947 (na het aftreden van minister Ringers)
• - 

  minister van Verkeer en Waterstaat, from 1 March 1947 until 7 August 1948
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 27 July 1948 until 16 December 1948
• - 

  directeur N.V. Centrale Algemene Levensverzekeringsmaatschappij te 's-Gravenhage, from 1 January 1949 until 16 February 1968
• - 

  directeur N.V. Centrale Arbeiders-Verzekeringsbank te 's-Gravenhage, from 1 January 1949 until 16 February 1968
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 6 November 1956 until 16 February 1968
• - 

  fractievoorzitter PvdA Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 15 November 1960 until 4 March 1968
• - 

  lid Raad van State, from 21 February 1968 until 23 April 1972 (benoemd bij K.B. van 17 januari 1968)

• - 

  lid Centrale-Plancommissie SDAP, from August 1935
• - 

  lid partijbestuur PvdA, from February 1946 until February 1951
• - 

  lid curatorium WBS (Wiardi Beckman Stichting), from December 1946
• - 

  voorzitter Humanistische werkgemeenschap in de PvdA, around 1949 until 1954
• - 

  vicevoorzitter PvdA, from 25 February 1951 until 24 March 1961
• - 

  voorzitter PvdA-commissie socialistisch werkplan 'De weg naar de vrijheid', 1951
• - 

  waarnemend voorzitter PvdA, from June 1953 until 23 February 1955
• - 

  lid PvdA-commissie verkiezingsprogramma 1956, from March 1955
• - 

  waarnemend voorzitter PvdA, from May 1960 until 24 March 1961
• - 

  lid partijbestuur PvdA, from 24 March 1961 until 5 March 1965

• - 

  lijstaanvoerder PvdA Tweede Kamerverkiezingen 1946, from 21 March 1946 until 17 May 1946 (kieskring Zwolle)
• - 

  lijstaanvoerder PvdA Tweede Kamerverkiezingen 1948, from 15 April 1948 until 7 July 1948 (kieskring Zwolle)

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  lid Mijnraad, from 1939 until 1967
• - 

  lid College van Commissarissen voor de Wederopbouw, from May 1945 until June 1946
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. Nederlandse Staatsmijnen, until 1956
• - 

  kroonlid SER (Sociaal Economische Raad), from 1950 until 1958
• - 

  voorzitter IISG (Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis) te Amsterdam, around 1952
• - 

  lid bestuur Stichting "Het Parool"
• - 

  voorzitter Raad van Commissarissen "Weekbladpers"
• - 

  voorzitter Commissie Premiedruk Sociale Verzekering, from March 1967 until February 1970

• - 

  lid Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa en West-Europese Unie, from 29 April 1957 until 1 May 1968
• - 

  lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 16 September 1958 until 30 December 1958
• - 

  lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 26 April 1960 until 28 December 1966
• - 

  voorzitter commissie van rapporteurs voor de begroting van Algemene Zaken 1964 (Eerste Kamer der Staten-Generaal), December 1963
• - 

  lid College van Senioren (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 12 December 1967 until 4 March 1968
• - 

  lid afdeling Economische Zaken (Raad van State)
• - 

  lid afdeling Sociale Zaken en Volksgezondheid (Raad van State)
• - 

  lid afdeling geschillen van bestuur (Raad van State)

• - 

  Hogere Burgerschool te Heerenveen, from August 1916 until July 1921

• - 

  elektrotechniek, Technische Hogeschool te Delft, from September 1921 until 18 May 1926

• - 

  Was woordvoerder economische zaken van de SDAP-Tweede Kamerfractie
• - 

  Was financieel woordvoerder van de PvdA-Eerste Kamerfractie. Hield zich ook bezig met landbouw.

• - 

  Behoorde in 1937 tot de minderheid van zijn fractie die vasthield aan het tegen de begroting van Defensie stemmen
• - 

  Behoorde in 1939 tot de vier SDAP-leden die tegen de ontwerp-Kinderbijslagwet stemden

• - 

  Vroeg in de zomer van 1945 prof. Jan Tinbergen een voorstel te doen voor oprichting van een Centraal Planbureau. Dit Planbureau kwam er per 15 september 1945 met Tinbergen als eerste directeur.
• - 

  Bracht in december 1945 een voorontwerp van Wet op de bedrijfsorganisatie uit. Hierin werd een stelsel van publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie aangekondigd, waarbij bedrijfsschappen verordenende bevoegdheden kregen. De getroffen regelingen zouden evenwel aan de goedkeuring van de centrale overheid worden onderworpen. De voorzitters van de bedrijfsschappen zou door de regering worden benoemd. Het voorstel was vrij algemeen als te dirigistisch beschouwd.
• - 

  Diende in 1946 een ontwerp-wet inzake vaststelling van het Nationaal Welvaartsplan in. Dit voorstel werd door zijn opvolger gewijzigd in een voorstel van wet tot vaststelling van het Centraal Economisch Plan. (180)
• - 

  Was als minister van Verkeer (en Waterstaat) verantwoordelijk voor het naoorlogse herstel van het vervoer van goederen en personen. Vanwege roof en vernielingen tijdens de Bezetting was met name het vervoer per spoor en over de weg ernstig belemmerd. Hij stelde in 1946 de Wet Gebruik Vervoersmiddelen 1939 opnieuw in werking, waarmee de staat het gebruik van vervoersmiddelen kon reguleren. (267)
• - 

  Diende in 1948 een wetsvoorstel tot herziening van de Wet Autovervoer Personen in over de vergunningverlening voor personenvervoer (862)

• - 

  Vaardigde in oktober 1945 een KB over winkelsluiting (Stb. F 227) uit, waardoor per 1 november 1945 gemeenten verantwoordelijk werden voor de regeling van winkeltijden. Slijterijen en tabakswinkels mochten niet meer op zondag open zijn.
• - 

  Bracht in 1947 een wet tot stand over het bevorderen van het onderhouden van luchtdiensten door de KLM. De staatsdeelname in de KLM werd verhoogd tot f 100 miljoen. Gestreefd werd verder naar een meerderheidsaandeel van het Rijk in de NV KLM.
• - 

  Bracht in 1947 de Wet Buitengewoon pensioen voor zeelieden-oorlogsslachtoffers tot stand (Stb. H 420). Hiermee kwam er een buitengewoon pensioen voor schepelingen van de koopvaardij en visserij die door oorlogshandelingen arbeidsongeschikt waren geworden. Pensioen werd ook toegekend aan nabestaanden van omgekomen zeelieden.

• - 

  Was samen met J. Tinbergen één van de belangrijkste ontwerpers van het Plan van de Arbeid uit 1935
• - 

  Stemde in juli 1947 als enige minister tegen het besluit om militair op te treden tegen de Republiek Indonesië te beginnen (de eerste 'politionele actie'), maar legde zich wel neer bij dat besluit
• - 

  Verving vanaf augustus 1947 tot maart 1948 diverse keren minister Neher, vanwege diens verblijf als onderhandelaar in Nederlands-Indië
• - 

  Was in 1948 tegenstander van het militair optreden (tweede politionele actie) tegen de Republiek Indonesië en diende op het PvdA-congres een motie in waarin werd aangedrongen op herstel van de Republiek en op onderhandelingen over soevereiniteitsoverdracht. Deze motie werd aangenomen.

• - 

  Verzette zich tijdens de Bezetting tegen gelijkschakeling van De Centrale. Schreef artikelen in de illegale pers.
• - 

  Zijn vader was lid van Provinciale Staten van Friesland en raadslid in Bathmen
• - 

  Zijn moeder was gemeenteraadslid in Bathmen (Ov.)

• - 

  Werd in 1956, 1960, 1963 en 1966 tot Eerste Kamerlid gekozen door Groep II: Gelderland, Overijssel, Groningen en Drenthe

• - 

  J. Bosmans, "Vos, Hendrik (1903-1972)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel II, 593
• - 

  J. Nekkers, "Vos, Hendrik", in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland, deel III, 227
• - 

  P. Hofland, "Leden van de raad. De Amsterdamse gemeenteraad 1814-1941"

• - 

  biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
• - 

  biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.