Dr. J. (Jan) Schouten

Bijna veertig jaar lid van de Tweede Kamer voor de ARP en drieëntwintig jaar de zeer dominante fractie- en partijvoorzitter, wiens wil in de fractie wet was. Zoon van een haringvisser uit Maassluis die al op jonge leeftijd ging werken. Subliem product van de Gereformeerde Jongelingsvereniging en typische mannenbroeder. Autodidact. Was in Rotterdam enige tijd wethouder. Fractievoorzitter van de ARP in de Tweede Kamer vanaf de jaren dertig en opvolger van Colijn¹. Tijdens de bezetting moedig, karaktervast en onverzettelijk. Overleefde het beruchte kamp Mauthausen, maar zei in 1945 tegen Wilhelmina: ik ben niet veranderd. Ageerde met zijn krachtige, sonore stemgeluid tegen de Indië-politiek² van de kabinetten-Beel en -Drees. Hield de ARP na de oorlog lange tijd in isolement. Verliet in 1956 de politiek en was nog ruim twee jaar staatsraad.

ARP
functie(s) in de periode 1918-1958: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, lid Raad van State

• - 

  J. Schouten, from 12 August 1883 until 24 February 1950
• - 

  Dr. J. Schouten, from 24 February 1950 (nadat aan hem door de Vrije Universiteit te Amsterdam een eredoctoraat was verleend)

• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 22 October 1918 until 3 July 1956
• - 

  wethouder (van financiën en bedrijven) van Rotterdam, from 9 April 1925 until 21 April 1927
• - 

  waarnemend fractievoorzitter ARP Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 15 May 1933 until 1 June 1933
• - 

  fractievoorzitter ARP Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 1 June 1933 until 14 June 1956
• - 

  lid Raad van State, from 1 December 1956 until 1 September 1958 (benoemd bij K.B. van 24 november 1956)

• - 

  gevangenschap Huis van Bewaring te Rotterdam, from 8 June 1942 until 3 July 1942
• - 

  geïnterneerd polizeiliches durchgangslager te Amersfoort, from 3 July 1942 until 8 December 1942
• - 

  geïnterneerd strafgevangenis te Scheveningen, from 1 April 1943 until 30 April 1944
• - 

  geïnterneerd concentratiekamp Sachsenhausen, from 30 April 1944 until January 1945
• - 

  geïnterneerd concentratiekamp Mauthausen, from January 1945 until 5 May 1945

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  lid en ondervoorzitter College van Rijksbemiddelaars, until 1 November 1946
• - 

  lid bestuur Nationaal Comité "Handhaving Rijkseenheid", from 14 December 1946 until February 1950
• - 

  lid Staatscommissie onderzoek Grondwetsherziening vanwege hervorming van de staatkundige structuur van het Koninkrijk (Staatscommissie-Beel), from 29 September 1947 until March 1948
• - 

  lid Staatscommissie inzake de Grondwetsherziening (Staatscommissie-Van Schaik), from April 1950 until February 1954

• - 

  voorzitter vaste commissie voor overleg inzake het huurbeleid (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from July 1955 until 3 July 1956
• - 

  lid afdeling Financiën (Raad van State)
• - 

  lid afdeling Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening (Raad van State)
• - 

  lid afdeling Maatschappelijk Werk (Raad van State)

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

• - 

  Was woordvoerder economische zaken van de ARP-Tweede Kamerfractie. Voerde in de jaren twintig en dertig ook het woord over onder meer koloniale aangelegenheden, ambtenarensalarissen en financiën.

• - 

  Diende in februari 1949 een motie van wantrouwen in tegen het Indiëbeleid van het kabinet-Drees/Van Schaik. De motie kreeg alleen steun van ARP, SGP en Welter.
• - 

  Stemde in 1954 als enige van zijn fractie tegen het wetsvoorstel Aanvaarding van een statuut voor het Koninkrijk. Voerde bij het debat hierover wel namens zijn fractie het woord.

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Nam na zijn ontslag uit het concentratiekamp Amersfoort in december 1942 onmiddellijk zijn illegale werk weer op
• - 

  Keerde zich na de bevrijding tegen pogingen om ARP en CHU te laten fuseren in een Christelijke Volkspartij
• - 

  Behoorde in 1952 in de ARP-fractie met Gerbrandy en Van den Heuvel tot de minderheid die tegen deelname van de ARP aan een kabinet met de PvdA was
• - 

  Maakte op 25 mei 1955 bekend dat hij in juni dat jaar zou aftreden als voorzitter van het Centraal Comité en in 1956 als politiek leider van de ARP. Dat besloot hij vanwege zijn leeftijd. In augustus 1955 zou hij 72 jaar worden.
• - 

  Werd op 17 september 1963 in de Tweede Kamer herdacht. Namens het kabinet voerde viceminister-president Witteveen daarbij het woord.

• - 

  Na de dood van zijn vader was zijn moeder eigenares van een manufacturenwinkel
• - 

  Was tijdens de Bezetting onder andere actief in de illegale ARP en maakte deel uit van het Grootburgercomité en Nationaal Comité, dat plannen maakte voor een overgangsbewind na een Duitse nederlaag. Bij de contacten daarover met Londen werd hij in 1943 slachtoffer van het door Anton van der Waals uitgevoerde Englandspiel.

• - 

  Zou in mei 1945 na terugkeer uit het kamp Mauthausen hebben gezegd: "Ik ben niet veranderd"
• - 

  Het ARP-Eerste Kamerlid prof. Anema zei eens: Schouten is een amateurjurist, een legalist en dan nog van honderd jaar terug.

• - 

  Werd in december 1917 bij tussentijdse verkiezingen in het district Rotterdam II na herstemming verslagen door A.B. de Zeeuw (sdap)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  A.W. Abspoel, "Van Binnen- en Buitenhof" (1956), 56
• - 

  J. Wildschut, "Dr. Johannes Schouten, 1883-1963", in: Rotterdams Jaarboekje (1964), 224
• - 

  J.A. van Bennekom, "Dr. Jan Schouten. Een onverzettelijk Christen-politicus", in: C. Bremmer (red.), "Personen en momenten uit de geschiedenis van de Antirevolutionaire Partij" (1980)
• - 

  D.F.J. Bosscher, "Schouten, Johannes (1883-1963)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel II, 503
• - 

  Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938)
• - 

  P.J. Oud, "Het Jongste Verleden", deel I, 27

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Uitgebreide biografieën van de huidige leden van de Eerste en Tweede Kamer zijn beschikbaar via parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

• 1. 

  Antirevolutionair staatsman, die zijn loopbaan als officier in de binnenlanden van Indië begon. Korte tijd Tweede Kamerlid en als jong minister van Oorlog succesvol. Daarna directeur van een olieconcern. Zeer vermogend. In 1920 opvolger van Kuyper als leider van de ARP. Voerde in 1923-1926 als minister van Financiën een streng bezuinigingsbeleid. Tijdens de crisis van de jaren dertig minister-president. Predikte een beleid van aanpassing, waarbij salarissen en uitkeringen werden verlaagd. Hoffelijk in de omgang. Had ook internationaal goede contacten en gezag. Charismatisch spreker en krachtige persoonlijkheid, die zich het liefst met hoofdlijnen bezighield, maar zichzelf ook wel overschatte. Tamelijk opportunistisch en hard. Riep bij tegenstanders nogal wat weerstanden op. Reageerde soms impulsief, zoals in mei 1940 toen hij langdurige Duitse heerschappij leek te aanvaarden. Stierf in Duitse ballingschap.
   
• 2. 

  Op 27 december 1949 kwam er een einde aan het Nederlandse koloniale bewind in Nederlands-Indië. Daaraan waren ruim vier jaar voorafgegaan van militaire en politieke strijd. Nederland beschouwde de op 17 augustus 1945 uitgeroepen Indonesische onafhankelijkheid als een direct gevolg van de Japanse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog en wilde deze daarom niet erkennen. Vooral internationale druk maakte dat uiteindelijk toch tot onderhandelingen en soevereiniteitsoverdracht moest worden overgegaan.