Mr.dr. A.A. (Aat) van Rhijn

foto Mr.dr. A.A. (Aat) van Rhijn
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief
Source: Parlement.com.

Solide protestants-christelijke jurist en econoom uit een professorenfamilie met veel sociale belangstelling. Begon zijn loopbaan bij een werkgeversorganisatie en werd departementaal topambtenaar. Twee dagen voor de oorlog uitbrak werd hij als CHU'er minister van Landbouw en Visserij in het kabinet-De Geer II i. Functioneerde later in Londen vrijwel in zijn eentje als Buitengewone Algemene Rekenkamer. Bracht commissoriaal belangrijke adviezen uit over sociale zekerheid. Na de oorlog actief propagandist van de doorbraak i naar de PvdA. Staatssecretaris van Sociale zaken. Na de val van het kabinet-Drees IV i lid van de Raad van State.

CHU, PvdA
functie(s) in de periode 1933-1967: lid Tweede Kamer, staatssecretaris, minister, lid Buitengewone Rekenkamer, lid Raad van State, secretaris-generaal

1.

Personal data

Surnames
Arie Adriaan (Aat)

Place and date of birth
Groningen, 23 October 1892

Place and date of death
's-Gravenhage, 11 February 1986

2.

Party/Movement

Party/Parties
  • CHU (Christelijk-Historische Unie), until April 1946
  • PvdA (Partij van de Arbeid), from April 1946

3.

Main functions and occupations

  • plaatsvervangend secretaris, Scheidsgerechten voor het Spoorwegpersoneel, from 1918 until 1919
  • plaatsvervangend secretaris, Werkgeversorganisaties in het boekdrukkerbedrijf, from 1919 until 1 January 1928
  • lid Provinciale Staten van Noord-Holland, from 5 July 1927 until 1 January 1928
  • hoofdambtenaar (rang: referendaris) afdeling volksgezondheid, ministerie van Arbeid, Handel en Nijverheid, from 1 January 1928 until 1 January 1931
  • administrateur afdeling Volksgezondheid, ministerie van Binnenlandse Zaken, from 1 January 1931 until 1 July 1933
  • secretaris-generaal ministerie van Economische Zaken, from 1 July 1933 until 21 August 1935 (naam departement gewijzigd)
  • secretaris-generaal ministerie van Handel, Nijverheid en Scheepvaart, from 21 August 1935 until 9 July 1937 (naam departement gewijzigd)
  • secretaris-generaal ministerie van Landbouw en Visserij, from 21 August 1935 until 9 July 1937
  • secretaris-generaal ministerie van Economische Zaken, from 9 July 1937 until 9 May 1940
  • minister van Landbouw en Visserij, from 9 May 1940 until 1 May 1941 (benoemd bij K.B. van 8 mei 1940)
  • voorzitter buitengewone Algemene Rekenkamer te Londen, from 1 May 1941 until 24 July 1945
  • belast met de voorbereiding van de 'heropbouw' van het ministerie van Sociale Zaken in Nederland, from October 1944 until July 1945 (aanvankelijk in bevrijd Zuid-Nederland)
  • secretaris-generaal ministerie van Sociale Zaken, from 15 July 1945 until 15 February 1950
  • staatssecretaris van Sociale Zaken (belast met werkgelegenheid en sociale zekerheid), from 15 February 1950 until 15 September 1951 (naam departement gewijzigd)
  • staatssecretaris van Sociale Zaken en Volksgezondheid (belast met werkgelegenheid en sociale zekerheid), from 15 September 1951 until 22 December 1958
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 3 July 1956 until 3 October 1956
  • lid Raad van State, from 1 October 1960 until 1 November 1967 (benoemd bij K.B. van 19 september 1960)

Responsibilities as statesecretary
  • Was als staatssecretaris belast met 1. werkgelegenheid, 2. unificatie van de sociale zekerheid, 3. bedrijfspensioenfondsen, 4. uitvoering der Werkloosheidswet en 5. sociale bijstand

4.

Party political functions

Summary
  • lid hoofdbestuur CHU, from 1927 until 1928
  • redacteur CHU-dagblad "De Nederlander", from 1 April 1931 until 1 January 1932
  • penningmeester CHU, from 1933 until 1939
  • lid bestuur PCWG (Protestants- Christelijke Werkgemeenschap in de PvdA), from December 1947 until February 1950
  • lid bestuur scholingsinstituut PvdA, from March 1961

5.

Other positions

  • voorzitter Centrale Commissie als bedoeld in art. 27 der Landbouwcrisiswet 1933, from 1933 until 1940
  • waarnemend regeringscommissaris voor de visserij, from 1935
  • voorzitter College van Regeringscommissarissen, from 1935 (nog in 1938)
  • lid Raad van Bestuur N.V. Maatschappij voor Industriefinanciering, from 1936
  • lid Staatscommissie crisis-slachtoffers (Staatscommissie-Fockema Andreae), from 6 January 1938
  • lid adviescommissie uit de Hoge Raad van Arbeid inzake een voorontwerp wettelijke regeling inzake de verzekering tegen geldelijke gevolgen van werkloosheid, from February 1938
  • lid Kerncommissie-Industrie, Bedrijfsradenwet, around 1938
  • lid Kerncommissie-Landbouw, Bedrijfsredenwet, around 1938
  • lid Kerncommissie-Middenstand, Bedrijfsradenwet, around 1938
  • ondervoorzitter Economische Defensieraad, from September 1938 until May 1940
  • lid (voorlopig) bestuur Nederlandsche Vereeniging tot beoefening van het administratief recht, from March 1939
  • lid Staatscommissie sociale verzekering kleine zelfstandigen (Staatscommissie-Van Bruggen), from 17 April 1940 until May 1940
  • voorzitter commissie algemene richtlijnen toekomstige ontwikkeling der sociale zekerheid in Nederland, from 26 March 1943 until May 1945
  • voorzitter commissie reorganisatie der sociale zekerheid, from 27 June 1945 until January 1946
  • lid Ambtenarengerecht te 's-Gravenhage, from 1945 until 1950
  • voorzitter studiecommissie nationale omroep, from March 1946 until April 1946
  • lid Radioraad, from April 1946 until February 1950
  • voorzitter studiecommissie vraagstuk wettelijke regeling van de ondernemingsraden, from 21 December 1946 until October 1947
  • voorzitter studiecommissie wettelijke regeling inzake verzekering tegen werkloosheid, 1947
  • sociaal-economisch medewerker dagblad "Het Parool", around 1949
  • voorzitter studiecommissie inzake massa-werkloosheid bij conjunctuurwisselingen, from March 1949
  • voorzitter interdepartementale commissie inzake de loon- en prijspolitiek, from September 1949
  • voorzitter interdepartementale werkgelegenheidscommissie, from 1949
  • lid commissie honorering huisartsen (Commissie-Van de Ven), from November 1966 until January 1967

Derived functions
  • lid afdeling Financiën (Raad van State)
  • lid afdeling Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (Raad van State)
  • lid afdeling Economische Zaken (Raad van State)
  • lid afdeling Landbouw en Visserij (Raad van State)
  • lid afdeling Sociale Zaken (Raad van State)
  • lid afdeling geschillen van bestuur (Raad van State)

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Education

Secondary education
  • gymnasium te Groningen, until 1911

Academic education
  • rechtswetenschap (gepromoveerd op stellingen), Rijksuniversiteit Groningen, from 1911 until 4 May 1918
  • staatswetenschap (gepromoveerd op stellingen), Rijksuniversiteit Utrecht, until 6 February 1920

7.

Activities

Policy-making activities as minister
  • Verdedigde in 1955 het regeringsstandpunt dat niet zou worden overgegaan tot ratificering van een ILO-verdrag over gelijke beloning van mannen en vrouwen bij gelijke arbeid. Het kabinet wilde niet verder gaan dan geleidelijke toepassing van dat principe.
  • Diende in 1957 een wetsvoorstel tot invoering van een algemene kinderbijslag in. Dit wetsvoorstel werd, nadat het was gewijzigd, in 1961 door minister Veldkamp in het Staatsblad gebracht. (4.953)

Legislative activities as minister
  • Bracht in 1950 een wet tot wijziging van de Kinderbijslagwet tot stand, waardoor er ook voor niet-wettige (natuurlijke) kinderen een recht op kinderbijslag kwam (1.332)
  • Bracht in 1951 samen met minister Joekes de Noodwet Kinderbijslag kleine zelfstandigen (Stb. 212) tot stand. Dit is een tijdelijke uit de algemene middelen gefinancierde voorziening voor middenstanders en land- en tuinbouwers. Een zelfstandige met drie kinderen onder de zestien jaar krijgt afhankelijk van het inkomen een bijslag. Ook kinderen onder de eenentwintig jaar die onderwijs volgen of blijvend arbeidsongeschikt zijn, vallen onder de bijslagregeling. (1.638)
  • Bracht in 1952 samen met minister Joekes de Organisatiewet Sociale Verzekering (Stb. 342) tot stand. Deze wet belast bedrijfsverenigingen met de uitvoering van de sociale zekerheid. Zij kunnen zelf de administratie voeren of deze opdragen aan een Gemeenschappelijk Administratiekantoor. Ook kunnen Gemeenschappelijke Medische Diensten worden opgericht. Met het toezicht op de uitvoering wordt de Sociale Verzekeringsraad belast. (1.679)
  • Bracht in 1953 samen met staatssecretaris Van den Berge de Coördinatiewet Sociale Verzekering (Stb. 578) tot stand, die leidde tot een belangrijke unificatie van de premieheffing ingevolge de socialeverzekeringswetten, alsmede unificatie van zaken als aanslag, verjaring, boete, dwangbevelen en vrijstelling. (3.034)
  • Bracht in 1954 een wijziging (Stb. 388) van de Arbeidswet 1919 tot stand, waardoor bedrijfsarbeid door 14-jarige meisjes verboden wordt. (3.319)
  • Bracht in 1954 een wijziging van de Arbeidswet 1919 tot stand, waardoor ook landarbeiders onder het regime van deze wet komen te vallen (3.324)

8.

Miscellaneous

algemeen
  • Droeg samen met minister Steenberghe op 13 mei 1940, in aanwezigheid van de secretarissen-generaal, in Den Haag het regeringsgezag over aan opperbevelhebber Winkelman. De overige ministers waren op dat moment al in Hoek van Holland om van daaruit te kunnen vertrekken naar Zeeland of Engeland. Steenberghe en hij waren als enige ministers in Den Haag achtergebleven, onder andere ter afwikkeling van de bestuursoverdracht. Nadat dit was gebeurd, reisden zij alsnog naar Hoek van Holland en vandaar naar Engeland. Het besluit om het gezag over te dragen, werd nadien telefonisch aan de andere ministers meegedeeld en pas in Londen aan de koningin.
  • Dacht in 1940 in het Londense kabinet, meer nog dan De Geer, dat onderhandelingen met Duitsland wellicht onvermijdelijk waren
  • Vormde in de periode 1941-1945 alleen de buitengewone Algemene Rekenkamer, die toezicht hield op de uitgaven van de Nederlandse regering
  • Verbleef in 1943 en 1944 enkele maanden in de VS en Canada om studie te doen naar financieel toezicht en woonde samen met minister Van den Tempel de vergadering van de Internationale Arbeidsorganisatie in Philadelphia bij
  • Ondertekende in december 1945 met 48 partijgenoten een verklaring tegen samenwerking tussen CHU en ARP (het zgn. Comité van 49). Verliet de CHU in april 1946 en werd lid van de PvdA, nadat hem in februari dat jaar het spreken op een CHU-congres vrijwel onmogelijk was gemaakt.

Private life
  • Zijn jongste dochter was gehuwd met de oudste zoon van J.A. Jonkman, minister en Eerste Kamervoorzitter

Non-acceptance of political functions
  • lid gemeenteraad van Amsterdam, September 1927 (benoeming niet aanvaard)

9.

Publications

Publications
A.C.A.M. Bots, "Rhijn, Arie Adriaan van (1892-1986)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel III, 490

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

10.

Family

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Extended version

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.