Mr. V.G.M. (Victor) Marijnen

KVP-minister, minister-president en bestuurder. Had een ambtelijke achtergrond en was secretaris van twee katholieke werkgeversorganisaties. Werd minister van Landbouw en Visserij in het kabinet-De Quay¹ en in 1963 vrij verrassend minister-president, nadat De Quay² zich niet meer beschikbaar stelde en de ARP'er Zijlstra³ op een veto van de KVP stuitte. Zijn kabinet⁴ kreeg te maken met de kwestie-Irene⁵ en struikelde al na anderhalf jaar na een intern conflict over de omroepkwestie. Zweeg in de Kamer toen oppositieleider Vondeling⁶ hem vroeg naar de reden van de crisis. Hij werd daarna voorzitter van de Rijnmondraad en burgemeester van 's-Gravenhage. Aimabele persoon, maar niet zo krachtig als minister-president.

KVP
functie(s) in de periode 1959-1975: lid Tweede Kamer, minister, minister-president, burgemeester van 's-Gravenhage, voorzitter Rijnmondraad

• - 

  algemeen secretaris KVW (Katholiek Verbond van Werkgeversvakverenigingen), from 7 January 1958 until 19 May 1959
• - 

  minister van Landbouw en Visserij, from 19 May 1959 until 24 July 1963
• - 

  minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid ad interim, from 3 July 1961 until 17 July 1961 (na het aftreden van minister Van Rooy)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 2 July 1963 until 24 July 1963
• - 

  minister-president en minister van Algemene Zaken, from 24 July 1963 until 14 April 1965
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 27 April 1965 until 14 January 1966
• - 

  voorzitter Openbaar Lichaam Rijnmond, from 20 May 1965 until 16 October 1968 (beboemd bij K.B. van 12 mei 1965)
• - 

  burgemeester van 's-Gravenhage, from 16 October 1968 until 5 April 1975 (benoemd bij K.B. van 22 juli 1968)

• - 

  kabinetsformateur, from 16 July 1963 until 21 July 1963

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

• - 

  voorzitter RARO (Raad van Advies voor de Ruimtelijke Ordening), from 5 October 1965 until 5 April 1975
• - 

  voorzitter PTT-raad, from 1 June 1967 until 1 July 1969
• - 

  lid stimuleringscollege van de Benelux-Unie (omstreeks 1970)
• - 

  voorzitter Stichting Nederlands Kinderhulpplan, around 1973

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

• - 

  Kreeg als minister-president te maken met de problemen rond de overgang van prinses Irene naar het katholisme en met de verloving en het huwelijk van Irene en Carlos Hugo van Bourbon-Parma. Vormde met de ministers Biesheuvel, Toxopeus en Scholten een kernkabinet, dat zich met deze zaak bezighield. Uiteindelijk vroeg de regering geen toestemming aan de Staten-Generaal voor het huwelijk, waardoor prinses Irene niet meer voor opvolging van de troon in aanmerking kwam. Dit besluit werd op 11 februari 1964 door hem in de Tweede Kamer toegelicht. Verdedigde op 14 april 1964 in de Tweede Kamer het kabinetsbeleid in de zaak-Irene.
• - 

  Had eveneens bemoeienis met de voorgenomen verloving van prinses Margriet met mr. Pieter van Vollenhoven, de eerste Nederlandse burger die met een prinses zou trouwen. De verloving werd op 10 maart 1965 door koningin Juliana bekendgemaakt.
• - 

  Weigerde op 1 maart 1965 na de val van zijn kabinet in de Tweede Kamer in te gaan op het verzoek van oppositieleider Vondeling om te debatteren over het ontstaan van de breuk. Hij vreesde dat openbaarmaking van de tegenstelling een eventuele lijmpoging zou bemoeilijken en beriep zich op zijn demissionaire status. Anders dan gebruikelijk had hij zich ook niet aangesloten bij de door Kamervoorzitter Van Thiel uitgesproken woorden van deelneming bij het overlijden van de Oostenrijkse president Schärf.

• - 

  Schafte per 1 april 1960 de consumentensubsidie op melk af en stond daarom verhoging van prijzen van melkproducten toe. Consumenten werden via de lonen gecompenseerd.
• - 

  Kreeg als Landbouw-minister te maken met de landbouwharmonisatie in het kader van de Europese Landbouwpolitiek en met schaalvergroting, waardoor "kleine" boeren in de problemen kwamen
• - 

  Tijdens zijn ministerschap trad (per 1 juli 1962) het gemeenschappelijk Europese landbouwbeleid in werking. De E.E.G.-ministers van Landbouw hadden hierover van 29 december 1961 tot 14 januari 1962 onderhandeld. Afgesproken werd dat op 1 januari 1970 alle prijsverschillen in de landbouw verdwenen moesten zijn. De buitentarieven zouden in enkele stappen worden verlaagd.
• - 

  Liet de (tijdelijke) Wet vervreemding landbouwgronden, die prijsbeheersing mogelijk maakte, per 1 januari 1963 vervallen

• - 

  Bracht in 1961 de Wet erkenningen tuinbouw (Stb. 389) tot stand, die de erkenning van groentetelers, bloementelers, bloembollentelers en boomtelers regelt. (6.275)
• - 

  Bracht in 1961 de Wet op de Walvisvangst (Stb. 410) en de wet Goedkeuring der opzegging van het Walvisverdrag tot stand. De 'walviswet' machtigt de minister eisen en voorwaarden (bijv. ten aanzien van de quotering) te stellen aan de walvisvangst. (5.944)
• - 

  Bracht in 1962 samen met minister Veldkamp de Bestrijdingsmiddelenwet (Stb. 288) tot stand, die regels bevat over de handel in en het gebruik van bestrijdingsmiddelen, en die ervoor moet zorgen dat bestrijdingsmiddelen veilig zijn voor mensen en (nuttige) dieren. De minister krijgt de bevoegdheid bepaalde middelen te verbieden. De wet vervangt de Wet bestrijdingsmiddelen en meststoffen uit 1947 (6.014)
• - 

  Bracht in 1962 samen met minister Beerman een wet (Stb. 514) tot wijziging van de Pachtwet in verband met het vervallen van de Wet op de vervreemding van landbouwgronden tot stand. Er komt een voorkeursrecht voor de pachter bij het in eigendom krijgen van de grond. Om daarbij een onbillijke prijs te voorkomen, wordt door de Grondkamer na taxatie de prijs op basis van de verkeerswaarde vastgesteld. (6.641)
• - 

  Bracht in 1963 een nieuwe Visserijwet (Stb. 312) tot stand, waarin bepalingen staan over het bevorderen van een doelmatige bevissing in binnenwateren, op zee en aan de kust; er kunnen maatregelen worden genomen om de visstand te beschermen. (6.560)

• - 

  Kreeg op 16 juli 1963 de opdracht tot het formeren van een kabinet. Wist een oplossing te bewerkstelligen voor het tijdens de formatie-De Quay gerezen conflict tussen kandidaat-ministers over de financiering van de sociale zekerheid. Daarbij werd afgesproken dat medefinanciering uit de algemene middelen mogelijk zou zijn. Kon hierna de formatie voltooien. In plaats van de aanvankelijk beoogde Schmelzer werd Bogaers aangezocht voor Volkshuisvesting. Bot, die kandidaaat was voor Maatschappelijk Werk, kwam uiteindelijk op Onderwijs. Marijnen aanvaardde op 23 juli formeel de formatie-opdracht.

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

• - 

  Was de eerste minister-president die het Catshuis als ambtswoning had. Het gebouw werd op 26 februari 1964 na restauratie als zodanig in gebruikgenomen.
• - 

  Uit erkentelijkheid over het door het kabinet in de kwestie-Irene gevoerde beleid werd hij (met vicepremier Biesheuvel) door Koningin Juliana uitgenodigd aanwezig te zijn op het bordes van paleis Soestdijk bij het defilé op Koninginnedag (1964)
• - 

  Zijn premierschap werd in april 1965 niet voortgezet, omdat de PvdA een andere minister-president verlangde voor een politiek anders samengesteld kabinet
• - 

  Kondigde in een brief van 26 november 1965 zijn vertrek uit de Tweede Kamer aan
• - 

  Werd op 8 april 1975 in de Tweede Kamer herdacht. Namens het kabinet sprak daarbij viceminister-president Van Agt.

• - 

  Zijn moeder overleed in 1922, zijn stiefmoeder in 1929
• - 

  Zijn schoonvader was notaris

• - 

  Stond in 1956 op de zeventiende (onverkiesbare) plaats op de KVP-kandidatenlijst in Noord-Brabant
• - 

  Stond in 1959 op de negentiende (onverkiesbare) plaats op de KVP-kandidatenlijst in Noord-Brabant
• - 

  In 1963 nummer 2 op de KVP-kandidatenlijsten in Noord-Brabant bij de Tweede Kamerverkiezingen

• - 

  G. Puchinger, "Nederlandse minister-presidenten van de twintigste eeuw" (1984)
• - 

  J. Bosmans, "Marijnen, Victor Gerard Marie (1917-1975)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel II, 380

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Uitgebreide biografieën van de huidige leden van de Eerste en Tweede Kamer zijn beschikbaar via parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

• 1. 

  Dit centrumrechtse kabinet van KVP, ARP, CHU en VVD kwam tot stand na de verkiezingen van 1959 als opvolger van het kabinet-Beel II. Het was het eerste naoorlogse kabinet zonder de PvdA. Minister-president De Quay kwam van de KVP. Het kabinet trad op 19 mei 1959 aan.
   
• 2. 

  Katholieke hoogleraar psychologie, die tussen 1959 en 1963 het eerste naoorlogse kabinet zonder socialisten leidde. Kreeg in 1940 landelijke bekendheid als leider van de (omstreden) Nederlandse Unie. Werd aan het einde van de oorlog minister van Oorlog en daarna Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant. Bevorderde in laatstgenoemde functie de industrialisatie van die provincie. Na een moeizame formatie in 1959 leider van een confessioneel-liberaal kabinet. Verklaarde nadien bij meerdere gelegenheden premier 'tegen wil en dank' te zijn. Was wel een goed teamleider en werd tamelijk populair. Keerde in 1963 desondanks niet terug als premier. Wilde slechts vicepremier onder Zijlstra worden, maar de KVP gaf de voorkeur aan een katholieke premier. Werd in 1963 wel Eerste Kamerlid, maar zag daar af van het fractievoorzitterschap. Vicepremier en minister van Verkeer in het interimkabinet-Zijlstra. Regent met oog voor persoonlijke verhoudingen.
   
• 3. 

  Bekwame en gezagvolle econoom van ARP-huize. Werd al op jonge leeftijd, na hoogleraar aan de VU te zijn geweest, minister van Economische Zaken in het kabinet-Drees III en later in het kabinet-De Quay minister van Financiën. Ontwikkelde in die laatste functie een norm voor een trendmatig begrotingsbeleid. Gold in de ARP als modern en pragmatisch, maar riep soms weerstanden op door zijn rechtlijnigheid. Hoewel hij zichzelf niet als politicus beschouwde, was hij tweemaal lijsttrekker van de ARP. Werd als premier van een interim-kabinet een populair politicus, mede door een oudejaarsconference van Wim Kan. Nadien een behoedzame president van De Nederlandsche Bank, die vaak waarschuwde tegen groei van overheidsuitgaven. Had ook internationaal gezag. Was een uitstekend spreker, die helder ingewikkelde problemen kon uitleggen zonder vakjargon te gebruiken.
   
• 4. 

  Het centrumrechtse kabinet-Marijnen was als voortzetting van het kabinet-De Quay te beschouwen. De coalitie van KVP, ARP, CHU en VVD behield na de Tweede Kamerverkiezingen van 1963 zijn meerderheid. Minister-president namens de KVP werd echter niet Jan de Quay, maar Victor Marijnen - in het vorige kabinet minister van Landbouw en Visserij.
   
• 5. 

  In 1964 zorgde het (voorgenomen) huwelijk van prinses Irene, tweede dochter van koningin Juliana, met de Spaanse troonpretendent Carlos Hugo voor veel commotie. Zowel diens aanspraken op de Spaanse troon als het feit dat prinses Irene was overgegaan naar de Rooms-katholieke kerk stonden daarin centraal.
   
• 6. 

  Anne Vondeling (1916) was a member of the European Parliament from 17 July 1979 to 22 November 1979 as an independent member, and was aligned with the Progressive Alliance of Socialists and Democrats. He took seat in Parliament on behalf of the Netherlands.