Drs. Th.H. (Theo) Joekes

foto Drs. Th.H. (Theo) Joekes
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief
Source: Parlement.com.

Begaafd, met veel gevoel voor Britse humor uitgeruste, VVD-politicus die hechtte aan een onafhankelijke opstelling. Zoon van een vooraanstaande VDB- en PvdA-politicus. Begon zijn loopbaan bij de BBC en was Londens correspondent van de NRC. Repatrieerde in 1959 om in Leiden rechten te studeren. In 1963 Tweede Kamerlid en in 1964 afgestudeerd. Financieel woordvoerder die in 1965 namens zijn fractie als eerste een tegenbegroting indiende. Kwam in 1984 door zijn opstelling in de RSV-enquêtecommissie i in conflict met de partijleiding. Wist in 1986 via voorkeurstemmen echter zijn zetel te behouden. Was de laatste periode in de Kamer vooral actief als commissievoorzitter en presidiumlid. Anglofiel en schrijver van detectives en gedichten. Leed in ernstige mate aan manische depressiviteit.

VVD
functie(s) in de periode 1963-1989: lid Tweede Kamer

1.

Personal data

Surnames
Theodoor Hendrik (Theo)

Place and date of birth
's-Gravenhage, 1 September 1923

Place and date of death
's-Gravenhage, 16 March 1999

2.

Party/Movement

Party/Parties
VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie), from December 1959

3.

Main functions and occupations

  • leerling-typograaf uitgeverij "Tjeenk Willink" te Zwolle, from 1943 until November 1944
  • tolk bij het Second Battalion, Irish Guards in Duitsland, from May 1945 until July 1945
  • medewerker voorlichting, Brits Militair Gezag te Amsterdam, 1945
  • program-assistant BBC (British Broadcasting Corporation) te Londen, from 1946 until 1 January 1953
  • correspondent NRC (Nieuwe Rotterdamsche Courant) te Londen, from 1 January 1953 until June 1958
  • medewerker CSWV (Centraal Sociaal Werkgevers Verbond), from 1958 until 1960
  • wetenschappelijk medewerker Prof.Mr. B.M. Teldersstichting, from 1960 until September 1968
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 5 June 1963 until 14 September 1989

4.

Party political functions

Summary
  • redacteur "Liberaal Reveil", from 1960
  • lid redactie partijblad " Vrijheid en Democratie"
  • fractiesecretaris VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 16 February 1967 until 28 May 1973 (functie sinds maart 1973 waargenomen door F. Portheine)
  • lid fractiebestuur VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, from September 1973 until 25 May 1977

5.

Other positions

  • cultureel correspondent "NRC (Nieuwe Rotterdamse Courant)" en "Algemeen Dagblad" in Londen, from 1949
  • redacteur "De Onderneming", veertiendaags orgaan van het Centraal Sociaal Werkgeversverbond, from 1955 until 1961
  • correspondent Nederland bij "The Financial Times", from 1958 until 1972
  • lid Nationale Raad van Advies inzake Hulpverlening aan minder-ontwikkelde landen, from 24 January 1964
  • lid jury Robert Schumanprijs, 1964
  • correspondent Nederland van "The Economist", from 1967 until 1974
  • economisch adviseur internationaal adviesbureau "VOF Anglo-Continental Business Consultants", around 1971 until 1975
  • voorzitter Raad van Commissarissen "Van de Meeberg & Voorhoeve Public Relations", around February 1985 (nog in 1989)
  • columnist "Haagsche Courant" (na zijn Kamerlidmaatschap)

Derived functions
  • plaatsvervangend lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 11 November 1969 until 10 May 1971
  • voorzitter bijzondere commissie voor het voorstel van wet van het lid Vondeling tot wijziging van de Wet kapitaalsuitgaven publiekrechtelijke lichamen (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 1 July 1970 until June 1979
  • lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 12 May 1971 until 14 March 1972
  • tweede ondervoorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 12 May 1971 until 14 March 1972
  • ondervoorzitter vaste commissie voor Financiën (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 29 September 1971 until June 1973
  • voorzitter bijzondere commissie voor de ontwerp-Wet Selectieve Investeringsregeling (SIR) (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 17 October 1972 until November 1973
  • voorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel Wijziging van de wet SIR (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 19 November 1974 until February 1975
  • voorzitter bijzondere commissie voor de ontwerp-Beleggingswet (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 29 November 1977 until April 1982
  • voorzitter vaste commissie voor Financiën (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 24 January 1978 until 14 September 1989
  • lid Presidium (Tweede Kamer der Staten Generaal), from 10 June 1981 until 14 September 1989
  • tweede ondervoorzitter Tweede Kamer der Staten Generaal, from 10 June 1981 until 14 September 1989
  • lid Gemengde Commissie voor de Stenografische Dienst (namens de Tweede Kamer), from 1 March 1983 until 14 September 1989
  • tweede ondervoorzitter parlementaire enquêtecommissie RSV (Rijn-Schelde Verolme) (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 24 March 1983 until 24 November 1987
  • voorzitter subcommissie overheid uit de parlementaire enquêtecommissie RSV (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from April 1983 until 24 November 1987

6.

Education

Primary education
  • "Vrije School" te 's-Gravenhage, from 1930 until 1936

Secondary education
  • voortgezet hoger en middelbaar onderwijs, "Vrije School" te 's-Gravenhage, from 1936 until 1940
  • gymnasium-a, "Eerste VCL (Vrijzinnig Christelijk Lyceum)" te 's-Gravenhage, from 1940 until 1942

Academic education
  • Nederlands recht: vrije studierichting (staatsrecht, volkenrecht en economie), Rijksuniversiteit Leiden, from 1959 until September 1964

7.

Activities

as Member of the Parliament
  • Was financieel-woordvoerder van de VVD-Tweede Kamerfractie. Was in 1978 woordvoerder bij het debat over de Nota 'Bestek 81'. Hield zich verder (vooral in de eerste periode als Kamerlid) onder meer bezig met verkeer, PTT-aangelegenheden en economische zaken.
  • Diende tijdens de algemene financiële beschouwingen in 1965 als eerste in de geschiedenis een tegenbegroting in. Deze was overigens grotendeels het werk van zijn fractiegenoot H.J. Witteveen, die het echter niet gepast vond als oud-minister dit initiatief te verdedigen.
  • Voerde in 1979 het woord tijdens het tweede debat over de zaak-Aantjes
  • Interpelleerde op 17 april 1980 minister Tuijnman over het systeem van verlenging van rijbewijzen
  • Speelde als tweede ondervoorzitter van de RSV-enquêtecommissie een belangrijke rol bij de verhoren
  • Hield zich zijn laatste periode als Tweede Kamerlid vooral bezig met zijn voorzitterschap van de commissie van Financiën, met de werkzaamheden van het Presidium (onder personeelsbeleid) en met de werkwijze van de Kamer

Dissenting voting behaviour (2/4)
  • Behoorde in 1976 tot de helft van zijn fractie die tegen het wetsvoorstel Instelling van een Onderwijsplanbureau stemde
  • Behoorde in 1979 met Braams en Geurtsen tot de minderheid van zijn fractie die tegen het wetsvoorstel bepalingen m.b.t. huur en verhuur van woonruimte stemde

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

8.

Miscellaneous

algemeen
  • Was tijdens de formatie van 1971 lid van een werkgroep van Kamerleden uit KVP, ARP, CHU, VVD en DS'70 die onder leiding van Nelissen de financiële paragraaf van het regeerakkoord voorbereidde
  • Werd op 19 februari 1980 door de rechtbank in Rotterdam veroordeeld tot 1000 gulden boete vanwege het aanzetten tot discriminatie. Hij had in maart 1978 na de gijzeling in het Provinciehuis in Assen de suggestie gedaan dat de regering bij een volgende actie alle Zuid-Molukse jongeren het land uit moest zetten. Daartegen was door het Inspraakorgaan Zuid-Molukkers een klacht ingediend.
  • Kwam vanwege het rapport van de RSV-enquêtecommissie waarin ernstige kritiek werd geuit op VVD-minister Van Aardenne in conflict met fractievoorzitter Nijpels
  • Trok zich in 1989 terug als kandidaat-Tweede Kamerlid, nadat hij wederom op een onverkiesbare plaats was gezet

Private life
  • Was in de oorlog betrokken bij illegale blaadjes, zoals "Lichting"
  • Werd in november 1944 door de Duitsers gearresteerd en ingezet als arbeider bij de IJsselline. Kwam na enige maanden vrij vanwege voorgewende gezondheidsklachten en dankzij hulp van buitenaf.
  • In februari 1972 was er sprake van dat hij financieel adviseur zou worden bij OGEM in Londen via de door hem opgerichte firma "Anglo-Continental Business Consultants". Hij was aanvankelijk van plan zijn Kamerlidmaatschap vanuit Londen voort te zetten, maar bedankte al wel voor het Kamerpresidium. Toen het VVD-bestuur bezwaren maakte, kondigde hij aan in juni 1972 te bedanken voor de Kamer (waarbij Arie Pais hem zou opvolgen). Uiteindelijk gingen noch de vestiging naar Londen noch het vertrek uit de Kamer door en voerde hij zijn zakelijke activiteiten vanuit een aan het Haagse Lange Voorhout gevestigd kantoor. Wel reisde hij in die tijd geregeld naar Londen.
  • In de periode maart-september 1973 op non actief vanwege psychische problemen (overspannenheid, manisch-depressief). Hij bracht een overname van een metaalbedrijf in Zevenaar, waarvan hij zei zelf medefirmant te zijn, in gevaar door vreemd gedrag en verzuimde zonder kennisgeving op 29 maart 1973 als voorzitter van een hoorzitting. De fractieleiding verplichte hem daarna professionele hulp te zoeken en ontnam hem het fractiesecretariaat.
  • Na zijn echtscheiding in 1973 logeerde hij enige tijd bij zijn fractiegenoot Portheine

Campaign trail
  • Werd in 1986, nadat hij op een onverkiesbare plaats was gezet, met 250.000 voorkeurstemmen alsnog gekozen

9.

Publications

Publications
  • F. van der Molen, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1970)
  • H. Visser, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1983)
  • T. van Rijckevorsel en H. Enkelaar, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1988)
  • J. Bosmans, "Joekes, Theodorus Hendrik (1923-1999)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland VI (digitale versie)
  • "Politicus-schrijver met gezag. Theo Joekes (1923 - 1999)", NRC Handelsblad, 18 maart 1999
  • Jan-Joost Lindner, "Zelden machtig, wel kleurrijk geestig en bovenal onafhankelijk", De Volkskrant, 19 maart 1999
  • Teun Lagas, "Theo Joekes (1923-1999)", Trouw, 19 maart 1999

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

10.

Family

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Extended version

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.