Mr. S. (Sam) van Houten - Main contents

Onafhankelijk liberaal, die bijna veertig jaar een belangrijke rol in de Nederlandse politiek speelde. Advocaat in en afgevaardigde van Groningen. Gold bij binnenkomst in het parlement als uiterst progressief. Zette zich af tegen de leer van staatsonthouding van Thorbecke i. Bracht in 1874 via een initiatiefvoorstel het bekende Kinderwetje tot stand. Kwam geleidelijk in conservatiever vaarwater en keerde zich tegen de plannen van Tak voor algemeen mannenkiesrecht. Bracht als bekwaam minister van Binnenlandse Zaken in het kabinet-Röell i in 1896 wel zeer krachtdadig een belangrijke kiesrechtuitbreiding tot stand. Zijn rol was daarna grotendeels uitgespeeld, al bleef hij begin twintigste eeuw actief als tegenstander van de evenredige vertegenwoordiging. Beminnelijk man in de omgang met een brede belangstelling; cultuurminnend en erudiet.

liberaal, oud- of vrije liberalen
in de periode 1869-1907: lid Tweede Kamer, lid Eerste Kamer, minister

• - 

  liberaal (onafhankelijk, anticlericaal, vooruitstrevend)
• - 

  anti-Takkiaan (omstreeks 1893/1894)
• - 

  oud-liberaal, from 1894
• - 

  onafhankelijk liberaal, from 1903 until 1922

• - 

  wethouder van Groningen, from 3 September 1867 until February 1869
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 24 February 1869 until 11 October 1884 (voor het kiesdistrict Groningen)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 17 November 1884 until 18 May 1886 (voor het kiesdistrict Groningen)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 14 July 1886 until 17 August 1887 (voor het kiesdistrict Groningen)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 19 September 1887 until 27 March 1888 (voor het kiesdistrict Groningen)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 1 May 1888 until 20 March 1894 (voor het kiesdistrict Groningen)
• - 

  advocaat en dispacheur te Rotterdam, from 1869 until 1894 (dispacheur is een scheidsrechter in verzekeringszaken bij zeeschade)
• - 

  minister van Binnenlandse Zaken, from 9 May 1894 until 27 July 1897
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 20 September 1904 until 17 September 1907 (voor Friesland)

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  medewerker diverse tijdschriften (onder meer "Het Noorden", "De Nederlander", "De Middelburgsche Courant" en "De Avondpost")
• - 

  voorzitter Staatscommissie inzake wettelijke regeling uitoefening der geneeskunst, from 31 July 1917 until 11 February 1920

• - 

  lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from September 1904 until December 1904
• - 

  lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from December 1906 until March 1907

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

• - 

  Diende in 1890 een initiatiefwetsvoorstel in over uitbreiding van het recht van gemeenten om te onteigenen ten algemene nutte; dit voorstel werd in 1891 ingetrokken
• - 

  Interpelleerde op 24 mei 1907 minister(-president) De Meester over de kabinetscrisis na de afstemming van de Oorlogsbegroting

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Diende in 1895 een wetsvoorstel in tot invoering van een (uniforme) wettelijke tijd. Dit voorstel werd in 1897 ingetrokken

• - 

  Bracht in 1897 een wijziging van de Gemeentewet tot stand, waardoor er in de grote steden meerdere en in gemeenten boven de 15.000 inwoners drie kiesdistricten kwamen bij de gemeenteraadsverkiezingen
• - 

  Bracht in 1897 samen met minister Sprenger van Eyk de Wet tot regeling der financiële verhouding tussen het Rijk en de gemeenten (Stb. 156) tot stand. De rijksbijdrage aan gemeenten werd verhoogd, er kwam een uitkering per inwoner. Gemeenten kregen de mogelijkheid tot het heffen van een plaatselijke inkomstenbelasting.

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

• - 

  Werd vanwege zijn stemgedrag in de Eerste Kamer door Unie-liberalen en vrijzinnig-democraten het "erelid der rechterzijde" genoemd
• - 

  Werd in 1907 door de liberalen niet opnieuw gekandideerd voor de Eerste Kamer, omdat de sociaaldemocraten hadden gedreigd bij een kandidatuur van Van Houten op de rechtse kandidaat te zullen stemmen
• - 

  Werd in 1922 op 85-jarige leeftijd als lijsttrekker van de Liberale Partij tot Tweede Kamerlid gekozen.

• - 

  Zijn zuster was gehuwd met een zoon van S. Blaupot ten Cate, Tweede Kamerlid
• - 

  Zijn vader was lid van Provinciale Staten van Groningen en gemeenteraadslid in Groningen
• - 

  Zijn zuster Sientje was kunstschilderes en echtgenote van de schilder H.W. Mesdag, die in Den Haag o.m. Panorama Mesdag stichtte

• - 

  Zei in 1884 tijdens de behandeling in de Verenigde Vergadering van het wetsvoorstel waarbij Emma als regentes werd aangewezen: "[De] bezorgdheid wordt echter getemperd door de overtuiging dat de Kroon in ons staatsbestel nu reeds (...) is veeleer een ornament dan een fundament."
• - 

  Omdat hij een nogal zachte stem had, werd hem toegestaan vanaf de voorste bank in de Kamer te spreken in plaats vanaf zijn eigen zitplaats

• - 

  Werd in 1905 in het district 's-Hertogenbosch in de eerste stemmingsronde verslagen
• - 

  Kwam in 1909 in het district Zwolle 37 stemmen tekort om de tweede stemmingsronde te halen
• - 

  Was in 1917 in het district Groningen kandidaat als tegenstander van de Grondwetsherziening. Werd verslagen door J. Limburg (vdb).

• - 

  lid Staatscommissie inzake de Grondwetsherziening, 1883 (geweigerd)
• - 

  lid Tweede Kamer, July 1922 (bedankte omdat hij de zetel alleen had willen innemen als alle kandidaten van de lijst zouden zijn gekozen.)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

In het digitale biografisch archief van PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie van deze pagina aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, opleiding en wetenswaardigheden. Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.