Mr. W. (Wim) Aantjes - Main contents

Bevlogen christendemocratisch politicus. Was afkomstig uit een hervormd-gereformeerd milieu uit de Alblasserwaard en behoorde aanvankelijk tot de rechtervleugel van de ARP. Als voorman van de bouwondernemers woordvoerder volkshuisvesting en daarnaast woordvoerder PTT-zaken. Werd in 1971 na de vorming van het kabinet-Biesheuvel i fractievoorzitter, maar schoof op naar links en bevorderde de komst van het kabinet-Den Uyl i. Stond aarzelend tegenover de vorming van het CDA, omdat hij vreesde dat de (progressieve) evangelische grondslag niet verzekerd was. Behoorde als fractieleider ten tijde van het eerste kabinet-Van Agt i tot de loyalisten i. Trad af als Kamerlid vanwege onthullingen over zijn oorlogsverleden. Werd later grotendeels gerehabiliteerd toen erkend werd dat zijn versie van dat verleden juist was geweest.

ARP, CDA
functie(s) in de periode 1959-1978: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK

• - 

  ARP (Anti-Revolutionaire Partij), until 11 October 1980
• - 

  CDA (Christen-Democratisch Appèl), from 11 October 1980

• - 

  reserve lokale kracht PTT te Dordrecht, from 8 February 1940 until 1 July 1943
• - 

  (hulp)besteller PTT te Dordrecht, from 1 July 1943 until 19 July 1943
• - 

  PTT-ambtenaar te Güstrow (Dld.), from July 1943 until October 1944
• - 

  juridisch medewerker NCAB (Nederlandse Christelijke Aannemers- en Bouwvakpatroonsbond), from 1952 until January 1953
• - 

  adjunct-secretaris NCAB (Nederlandse Christelijke Aannemers- en Bouwvakpatroonsbond), from January 1953 until 1 January 1959
• - 

  algemeen secretaris NCAB (Nederlandse Christelijke Aannemers- en Bouwvakpatroonsbond), from 1 January 1959 until 1 January 1969 (vanaf mei 1959 in deeltijd)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 26 May 1959 until 7 November 1978
• - 

  waarnemend fractievoorzitter ARP Tweede Kamer der Staten Generaal, from 22 June 1971 until 3 August 1971
• - 

  fractievoorzitter ARP Tweede Kamer der Staten Generaal, from 3 August 1971 until 30 November 1972
• - 

  fractievoorzitter ARP Tweede kamer der Staten-Generaal, from 7 March 1973 until 25 May 1977
• - 

  fractievoorzitter CDA Tweede Kamer der Staten-generaal, from 20 December 1977 until 7 November 1978
• - 

  ambteloos, from 7 November 1978

• - 

  vicefractievoorzitter ARP Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 30 November 1972 until 7 March 1973
• - 

  lid formatieteam ARP, from 30 November 1972 until May 1973
• - 

  politiek leider ARP, from 7 March 1973 until 25 May 1977
• - 

  roulerend voorzitter gezamenlijke Tweede Kamerfractie van ARP, CHU en KVP, from September 1975 until May 1977 (met Andriessen en Kruisinga)
• - 

  vicefractievoorzitter CDA Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 26 May 1977 until 19 December 1977
• - 

  lid commissie CDA-verkiezingsprogramma 1981, from 16 October 1979 until August 1980
• - 

  lid commissie buitenland CDA, around October 1986
• - 

  lid Stichtingsraad Wetenschappelijk Instituut voor het CDA
• - 

  docent kaderschool CDA
• - 

  lid bestuur Wetenschappelijk Instituut voor het CDA, from September 1994

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  voorzitter Calvinistische Studentenbeweging, from 1950 until 1952
• - 

  ouderling Nederlandse Hervormde Gemeente te Utrecht
• - 

  voorzitter Gereformeerde Bond tot verbreiding en verdediging der Waarheid in de Nederlandse Hervormde (Gereformeerde) Kerk te Utrecht
• - 

  lid redactie "Patrimonium", Christelijk Sociaal Orgaan, from 5 January 1956 until 2 June 1969
• - 

  lid bestuur Internationaal Gereformeerd Verbond, afdeling Nederland, from July 1956
• - 

  plaatsvervangend lid Raad van Beroep te Utrecht
• - 

  voorzitter Raad van Toezicht psychiatrisch ziekenhuis "Zon en Schild" te Amersfoort, from 1964 until January 1994
• - 

  algemeen adviseur NVOB (Nederlands Verbond Ondernemers Bouwnijverheid), from 1 January 1969
• - 

  voorzitter psychiatrisch ziekenhuis "Hebron" te Amersfoort
• - 

  lid dagelijks bestuur Vereniging Nederlands Hervormde Stichtingen voor Zenuw- en Geesteszieken
• - 

  voorzitter PTT-raad, from 1 July 1969 until 1 January 1989
• - 

  lid bestuur Stichting Bouwvoorlichting Midden-Holland
• - 

  voorzitter Kampeerraad, from 8 July 1982 until 1 January 1988
• - 

  voorzitter-lid voorlopige Adviesraad voor de Openluchtrecreatie, from 1 January 1988 until 1 January 1995
• - 

  lid Raad voor de Volkshuisvesting, from September 1988 until April 1990
• - 

  vicevoorziter Raad voor de Volkshuisvesting, from April 1990 until 1993
• - 

  voorzitter Stichting "Blaucapel" kerk voor onderwegdiensten
• - 

  onderzoeker t.b.v. de gemeente Utrecht inzake het referendum
• - 

  voorzitter patiëntenklachtencommissie psychiatrisch ziekenhuis

• - 

  voorzitter vaste commissie voor Bezitsvorming en Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 4 October 1962 until 22 February 1967
• - 

  ondervoorzitter vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 2 October 1963 until 29 September 1971
• - 

  ondervoorzitter bijzondere commissie voor het wetsontwerp Aanvulling van de Wet op de bedrijfsorganisatie (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 29 April 1964 until February 1965
• - 

  lid Commissie voor Huishoudelijke aangelegenheden (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 18 May 1965 until 20 September 1966
• - 

  lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 21 September 1966 until 21 September 1971 (derde ondervoorzitter)
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel goedkeuring onteigening t.b.v. het centrale belastinggebouw te Amsterdam (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from December 1966 until February 1968
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 1 March 1967 until 8 June 1977
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor de ontwerp-Deltaschadewet (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 11 February 1969 until August 1970
• - 

  voorzitter werkgroep openbaarheid (Tweede Kamer der Staten-Generaal), 1970 (ingesteld door het Presidium)
• - 

  voorzitter commissie onderzoek huisvesting Tweede Kamer (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 9 March 1971 until 1976
• - 

  lid Raadgevende Interparlementaire Beneluxraad, around 1973
• - 

  lid Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa en West-Europese Unie, from 14 May 1973 until 1 September 1973
• - 

  lid parlementaire delegatie naar Indonesië, from 2 September 1974 until 8 September 1974

• - 

  Prot.-Chr. MULO-school "Da Costa" te Sliedrecht, from September 1935 until June 1936
• - 

  Chr. "Marnix Gymnasium" te Rotterdam, from September 1936 until May 1942

• - 

  Nederlands recht, Rijksuniversiteit Utrecht, from 10 September 1945 until 10 July 1952

• - 

  Was woordvoerder PTT-aangelegenheden van de ARP-fractie en tot 1962 tevens woordvoerder visserij. Hield zich daarna vanaf 1961 ook bezig met bezitsvorming en (in 1961-1965) met kernenergie.
• - 

  Was vanaf 1963 woordvoerder verkeer en waterstaat en werd in 1964 eerste woordvoerder volkshuisvesting en ruimtelijke ordening. Hij bleef tot 1977 lid van de vaste commissie voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.
• - 

  Hield zich vanaf 1973 tevens bezig met buitenlandse zaken
• - 

  Interpelleerde op 27 november 1974 minister Van der Stoel over het Nederlandse stemgedrag in de Verenigde Naties bij een resolutie over het Palestijnse zelfbeschikkingsrecht

• - 

  Behoorde in 1975 met Van Dam, Van Leeuwen, Schakel en Roolvink tot minderheid van zijn fractie die tegen een (aangenomen) motie-Ter Beek stemde over het aan leverantie van reactorvaten aan Zuid-Afrika verbinden van de voorwaarde dat dit land zou toetreden tot het non-proliferatieverdrag
• - 

  Behoorde in 1976 met Beumer en Van Houwelingen tot de minderheid van zijn fractie die vóór een motie-Koningh stemde over het autovrij maken van het Binnenhof

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Behoorde tot de zogenaamde "loyalisten" tijdens het eerste kabinet-Van Agt, die zich tegen het met de VVD gesloten regeerakkoord keerden, maar wel bereid waren het kabinet te gedogen. Verklaarde dat hij zich "niet gebonden", maar wel "verbonden" voelde met het nieuwe kabinet.
• - 

  Nam ontslag als lid van de Tweede Kamer na het verschijnen van een rapport van het RIOD over zijn oorlogsverleden
• - 

  Het eerste kabinet-Van Agt liet een commissie van drie onder leiding van prof. Enschedé nader onderzoek instellen naar de bevindingen van het RIOD. Hieruit bleek dat de door Aantjes zelf gegeven lezing van zijn oorlogsverleden juist was. Het RIOD had onder meer ten onrechte geconcludeerd dat hij als bewaker was opgetreden in Port Natal, dat hij lid was geweest van de Waffen SS, dat hij het Nederlanderschap had verloren en dat hij er zelf voor had gekozen om in Duitsland te gaan werken.
• - 

  Het kabinet trachtte nadien tevergeefs hem te benoemen in een belangrijke functie (onder andere lid van de Raad van State en voorzitter van de Omroepraad). Uiteindelijk werd hij voorzitter van de Kampeerraad.
• - 

  Kwam in 1992 in conflict met zijn partij over de betaling van zijn contributie. Hij weigerde te betalen, omdat reiskosten die hij gemaakt had voor het CDA niet aan hem terugbetaald waren. Na bemiddeling van het landelijk bestuur werd dit royement ongedaan gemaakt.

• - 

  Was in Utrecht studie- en dispuutgenoot van Job de Ruiter
• - 

  Was in 1964 enige tijd uitgeschakeld door een zenuwinzinking
• - 

  Op 16 januari 2008, de dag waarop hij 85 jaar werd, werd in zijn geboorteplaats Bleskensgraaf een borstbeeld van hem onthuld
• - 

  Zijn vader was voor hij burgemeester werd wethouder van Bleskensgraaf
• - 

  Zijn broer Jan was burgemeester van respectievelijk Brakel (1960-1966), Oud-Beijerland (1966-1975) en Bussum (1975-1985)

• - 

  Van hem (en niet zoals soms wordt gedacht van Boersma) was de uitspraak: de VVD is de partij van de drie H's: halen, hebben en houden
• - 

  Zei op het CDA-congres in 1975, waarop hij zich sterk maakte voor evangelisch geïnspireerde politiek onder meer: "Geen plaats voor christelijke politiek? De wereld hunkert naar christelijke politiek. Een politiek die spreekt voor die geen stem hebben; die handelt voor wie geen handen hebben; die een weg baant voor wie geen voeten hebben; die helpt voor wie geen helper hebben."

• - 

  In 1967 nummer 3 op de ARP-kandidatenlijst bij de Tweede Kamerverkiezingen
• - 

  In 1971 en 1972 nummer 2 op de ARP-kandidatenlijst bij de Tweede Kamerverkiezingen
• - 

  Was in 1977 bij de Tweede Kamerverkiezingen nummer 2 op de CDA-kandidatenlijst en eerste ARP-kandidaat

• - 

  minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, April 1967
• - 

  Commissaris van de Koningin in Zeeland, 1974 (geweigerd)
• - 

  minister van Justitie, November 1977 (wilde volgens eigen zeggen greep houden op verdere ontwikkeling van het CDA)
• - 

  lid Tweede Kamer, 13 July 1979

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  R. Vermaas, "Willem Aantjes" (1977)
• - 

  Rapport van de bijzondere Kamercommissie van onderzoek naar kennis omtrent gedragingen van mr. W. Aantjes tijdens de Tweede Wereldoorlog, (Den Haag, 1971) Handelingen Tweede Kamer, 1978-1979, Bijlage 15.626
• - 

  N. van Nieuwenhuysen, "...van bijkomstig belang": Nieuwe gegevens rond het oorlogsverleden van mr. W. Aantjes, (Meppel, 1981)
• - 

  R. Bouwman, Een zwarte bladzij met witte plekken: De bevindingen van de Commissie van Drie en de bijzondere Kamercommissie-Patijn in het licht van nieuwe gegevens omtrent de zaak-Aantjes, (z.p., 1992)
• - 

  R. Bouwman, "De val van een bergredenaar. Het politieke leven van Willem Aantjes" (dissertatie, 2002)
• - 

  R. Lubbers en J. Schinkelshoek, "De Alblasserwaard was steeds dichtbij", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2016, 117
• - 

  F. van der Molen, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1970)

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.